ساختمان و جایگاه نگهداری گوسفند و دام

جایگاه نگهداری گوسفند و انواع دام سبک و سنگین ؛ اقشار مختلف جوامع از جمله روستاییان و عشایری که در کار پرورش گوسفند و دام هستند برای کسب بهره وری و سودآوری بیشتر باید نکات عملی و فنی مربوطه که چندان نیز پیچیده نیست را رعایت کنند از جمله این نکات ساخت جایگاهی مناسب برای نگهداری گوسفندان می باشد . این جایگاه مناسب سبب تامین بهداشت و سلامت دام ها و هچنین افزایش محصولات تولیدی این حیوانات می شود.

در روش سنتی و باز دامپروری که بیشتر در مناطق روستایی و عشایری رایج است نیاز به داشتن ساختمانی با ویژگی های خاص نمی باشد اما اگر می خواهید به صورت صنعتی به این شغل وارد شوید مسلما داشتن ساختمانی مجهز و کارآمد جهت نگهداری دام ها بسیار توصیه می شود.

چنانچه قصد دارید از آخرین تغییرات قیمت گوسفند زنده مطلع شوید کلیک نمایید.

از نکات ضروری که باید همیشه به آن توجه ویژه داشت نوع ساختمان و محل نگهداری دام می باشد چه برای کسانی که مالک هستند و چه برای کسانی که می خواهند مکانی را برای ادامه کار خود اجاره می‌کنند.

ساختمان نگهداری دام باید به شکلی اصولی ساخته شده باشد و معیار های استاندار بودن را نیز داشته باشد.
نوع سازه باید از لحاظ عایق بندی مناسب باشد.

در هنگامی که می خواهید جایگاه مورد نظر را شروع به ساخت کنید حتما این نکته را در نظر داشته باشید که این ساختمان باید فاصله کافی را با محل سکونت افراد  به دلیل رعایت نکات بهداشتی و جلوگیری از انتقال بیماری های مسری بین انسان و حیوان داشته باشد.

هدف اصلی از ایجاد ساختمان های دامداری تولید بیشتر با حفظ کیفیت مطلوب است.

بخش های گوناگونی که جایگاه های نگهداری گوسفندان و دیگر انواع دام سبک و سنگین به صورت صنعتی به آنها نیاز دارند عبارتند از :

1. بهاربند
2. انبار علوفه
3. اتاق پشم چینی
4. حمام ضد کنه
5. محلی برای قرنطینه دام
6. سیلو
7. سکو برای بارگیری و تخیله
8. دفترکار و اتاق کارگران
9. اتاق تاسیسات
10. حوضچه ضدعفونی در محل های مختلف از جمله ورودی جایگاه نگهداری دام
11. زایشگاه
12. انبار برای ماشین آلات دامداری
13. بیمارستان و داروخانه

ویژگی های ساختمان و جایگاه نگهداری گوسفندان

از حداکثر تراکم و فضای موجود با حفظ میزان راندمان استفاده کنید.

داشتن روشنایی کافی، قابلیت تنظیم تهویه و دما در فصول گرم و سرد بسیار اهمیت دارد. بهتر است هزینه انرژی و رطوبت  در این مورد نظر گرفته شود.

در مناطق آفتابی ترجیح بر این است که درب آغل روبه جلو و پنچره ها رو به شمال قرار داشته باشند.

تجهیزات لازم برای سالن پرورش باید فراهم شود.

جنس کف جایگاه نباید لیز و نفوذپذیر باشد.

نباید ساختمان در محل سیل خیز ساخته شود.

مناطق نسبتا کم امکانات و مرطوب برای ایجاد و ساخت جایگاه دام مناسب نمی باشند.

برای سیستم گرمایشی سازه نگهداری دام می توانید از روش های جایگزینی نظیر گرمایش از کف هم استفاده کنید.

پیشنهاد میشود که نوع معماری سازه به شکلی باشد که علاوه بر بر طرف کردن نیازهای شما در این حوزه به بافت فرهنگی شهرتان نیز آسیبی نرساند.

قسمت های مختلف ساختمان باید شامل آخور و جایگاه خوراک، بهار بند، مخزنی برای جمع آوری کود و فضولات دامی ، قسمتی برای قرنطیه ، سیلو ،سکوی بارگیری ،دفتر کار ، اتاق کارگران ،قسمت پشم چینی ، زایشگاه، بیمارستان باشد.

جایگاه نگهداری دام باید بر اساس شرایط محیلی نظیر میزان آب هر منطقه، میزان سرد سیری و یا گرمسیری بودن، رطوبت نسبی و باد ساخته شود.

در مناطق سردسیر باید نوع قرارگیری ساختمان نگهداری دام ها رو به آفتاب و بر خلاف جهت وزش باد غالب در منطقه باش ، به نوعی که حداکثر بهره مندی از نور خورشید را داشته باشید.

اگر قصد ایجاد یک دامداری را دارید باید توجه داشته باشید که حداقل فاصله مجاز را با محل های مسکونی رعایت کرده باشید.

در ساختمان دامداری خود محلی را تحت عنوان زایشگاه تعبیه کنید. این قسمت باید از نور و تهویه کافی برخوردار باشد و دمای بین 25 تا 30 درجه سانتی گراد را داشته باشد . پیشنهاد می شود در تعداد مناسب جایگاه انفرادی جهت نگهداری بره های ضعیف و میش هایی که از پذیرفتن بره های خود امتناع می کنند قرار دهید . حتما کف زایشگاه باید عایق باشد و بهتر است با سیمان کف و دیواره ها تا 1.5 متر پوشانده شود و آخور و آبخشور مناسبی را نیز برای این قسمت تعبیه نمایید.

تجهیزات اطفای حریق را برای دامپروری خود قرار دهید. آتش سوزی مسئله ای محتمل است که باید به آن توجه شود.

رسیدگی مستمر به گوسفندان و سایر دام های سبک و سنگین امری ضروری به حساب می آید. انجام رسیدگی امری هزنیه بر است اما داشتن درک کامل از رفتار های این حیوانات شاید اولین قدم موثر در راستای تدوین یک روش خوب و کارآمد برای برخورد با گله باشد. بدست آوردن این شناخت به نسبت راحت تر از رسیدگی های پرزحمت و البته کم دانش است. گوسفندان به طور کلی حیواناتی هستند که طرز رفتاری ساده دارند.

جایگاه نگهداری گوسفند و دام سبک و سنگین

بهتر است در ساخمانی که برای نگهداری دام های خود ساخته اید محلی را نیز جهت قرنطینه و کنترل دام های بیماری تعبیه نمایید.

حتما باکسی را برای سم چینی دام های خود در نظر بگیرید و از این مورد چشم پوشی نکنید . همانطور که اغلب دامپروران اطلاع دارند انجام مستمر چیدن سم گوسفند و سایر انواع دام زنده از میزان اهمیت زیادی جهت حفظ سلامت دام برخوردار می باشد . پس بهتر است برای جایگاه خود محلی را برای این کار تعبیه نمایید.

دیوارهای انبار ذخیره سازی علوفه و کنسانتره خود را برای جلوگیری از حیوانات و حشرات موذی عایق بندی نمایید.
طرز قرارگیری آخورها نیز در میزان هدر رفت علوفه و کنسانتره موثر است به گونه ای که هر چه سن و وزن دام بیشتر شود باید از آخورها و آبشخورهای بزرگر استفاده کرد.

در دامداری ها تعداد باید گوسفندان با فضایی که برای پرورش آنها در نظر گرفته اید مناسب باشد.

در دامداری های خود حتما بهار بندی هایی را ایجاد نمایید.

انواع جایگاه نگهداری گوسفند و دام:

دامپروری شغلی دیرینه در مناطق روستایی و عشایری است. در این مناطق که اغلب به صورت سنتی کار دامپروری را پیگیری می کنند سه نوع مختلف جایگاه نگهداری دام وجود دارد.

• جایگاه سنتی
• جایگاه نوسازی شده
• جایگاه بهسازی شده

در طی چند سال گذشته با شناسایی معایب جایگاه ها سنتی جهاد کشاورزی با تهیه نقشه های مختلفی اقدام به نوسازی محل های نگهداری دام ها نموده است.

بهتر است همیشه کف جایگاه نگهداری دام ها خشک باشد و فضای آن نیز رطوبت نداشته باشد و حتما راه حل هایی را جهت کنترل رطوبت بستر جایگاه دام های خود در نظر بگیرید.

همچنین توصیه می شود در هنگام ساختن جایگاه فاصله ای بین زمین و کف جایگاه برای جلوگیری از وررود روطوبت و آب به محیط در نظر بگیرید.

قابل شستشو بودن و ضدعفونی کردن راحت جایگاه نگهداری گوسفند بسیار امری مهم است از این رو بهتر دریچه تخلیه آب و شیر آب به تعداد کافی را برای این کار تعبیه کنید.

مجمتع دامداری باید کوره لاشه سوزی داشته باشد. اما اگر این کوره نبود باید حتما از آهک برای دفن لاشه ها استفاده کنید.

اهمیت بررسی عوامل محیطی و غیر محیطی قبل از ایجاد جایگاه :

حتما قبل از ساخت جایگاه مدنظر خود عواملی مانند شرایط جوی، جهت وزش باد، وجود آب، درجه حرارات محیط در فصول مختلف، ضوابط ساخت جایگاه، اخذ مجوزهای لازم ، شیب زمین و … را بررسی نمایید. در کل محل احداث جایگاه باید از ارتفاع بیشتر نسبت به مناطق اطراف برخوردار باشد. این مسئله به شما این امکان را می دهد ازعدم ورود آب به این محیط مطمئن باشید.

انواع روش های ساخت سیلو علوفه

ذخیره سازی علوفه مورد نیاز دام های زنده اهمیت زیادی برای دامداران به همراه  دارد زیرا در فصولی که به دلیل نبود این گیاهان ، نرخ علوفه به شدت با افزایش روبه روبه می شود، شخص دامدار می تواند از علوفه ای که برای کار خود به طور اصولی و صحیح ذخیره کرده است، استفاده نمایید.

معمولا در جایگاه نگهداری دام زنده، از قبل محلی را برای این منظور طراحی می کنند. به این محل، به اصطلاح انبار یا سیلوی علوفه گفته می شود . روش های مختلفی برای ساخت سیلو علوفه وجود دارد که عبارتند از :

• سیلوی زمینی
• سیلوی زیرزمینی
• سیلوی نیمه زیرزمینی

سیلوی زمینی نوع رایج تر به حساب می آید و به دوشکل عمودی یا افقی ساخته می شود.

سیلوی عمودی که معمولا از سیمان، فلز و بتن ساخته می شود از گنجایش خوبی برخوردار است. نوع بارگیری و تخلیه گیاهان علوفه در این نوع سیلو به دلیل طراحی خاصی که دارد می تواند به صورت کاملا مکانیزه صورت پذیرد. و در مجتمع دامپروری های نسبتا بزرگ این نوع طراحی بیشتر مورد استقبال قرار می گیرد.

سیلوی افقی نیز نوع دیگر از سیلوهای زمینی می باشند که بیشتر برای افزایش حجم ذخیره کاربرد دارند. از لحاظ اقتصادی به صرفه می باشند و می توان از آنها به عنوان سیلوهای موقتی نیز استفاده کرد. این نوع خاص از سیلوها که بخش مهمی از ساختمان های جایگاه نگهداری دام را تشکیل می دهند نیز به چند شکل سیلوی پلاستیکی ، سیلوی دیواری و سیلوی دپویی ساخته می‌شوند.

سیلوی نیمه زیر زمینی : 

سیلوی نیمه زیر زمینی که گودالی شکل هستند بیشتر در نواحی ساخته می شوند که سطح آبهای زیر زمینی بالا باشد. دیواره های با بالای زمین را با چوب و کاه می پوشانند.

سیلوی زیر زمینی :

برای مناطقی مناسب هستند که سطح آب در زمین کم تر از 4 متر باشد. گنجایش نسبتا مناسبی دارند و عرض آنها می تواند بین 5 تا 6 مترو ارتفاع 3 متر باشد. سیلوی دائمی هستند و از یک طرف برای رسیدن به مخزن سیلو باید یک رمپ ایجاد شود. همچنین می توانند بین 10 تا 40 تن نیز گنجایش داشته باشند.

جایگاه های نیمه باز با کف بتونی:

در نقاط بارانی و مرطوب و در مواردی که جیره‌ی دام ها در بیشتر فصول از غذاهای آب دار و علوفه ی تازه تشکیل می شود و زمین جایگاه غیر قابل نفوذ است، بهتر است کف جایگاه بتونی باشد.

اگر چه مخارج تأسیس این نوع جایگاه ها زیاد است، ولی عملیات تخلیه و خارج کردن بستر و کود به سهولت انجام می گیرد و بهتر ضد عفونی می شود. به طور کلی از نظر بهداشتی این نوع جایگاه‌هابر سایر جایگاه‌ها ارجحیت دارند.

محل قرار گرفتن آخور، گردشگاه، و راهرو تخلیه کود در این نوع جایگاه‌ها مانند سایر جایگاه‌های نگهداری دام است. در پاره ای موارد برای صرفه جویی در هزینه‌ی تأسیس این نوع جایگاه ها فقط اطراف آخور را از طرف داخل جایگاه و خارج آن به فاصله ی یک متر بتون می سازند. در این حالت مرمت سطح بتون پای آخور هر یک یا دو سال یک بار ضروری است. ریختن کاه یا کلش به عنوان اولین بستر ضروری است به خصوص در نقاطی که دام شب‌ها به استراحت می‌پردازد. در این قبیل جایگاه‌ها تخلیه‌ی کود روزانه در یک یا چند نوبت به کمک دستگاه‌های مخصوص با تراکتور صورت می‌گیرد.

انبار ذخیره سازی علوفه :

نوع و شیوه ذخیره سازی انواع علوفه در دامداری ها بسیار مهم است. به وجود آمدن انواع کپک زدگی می تواند خسارات هنگفتی برای دامدار پدید آورد . ذخیره مواد غذایی به صورت نامناسب و طولانی مدت در مکان هایی با رطوبت بالا می توانند سبب رشد انواع قارچ ها و کپک ها در این محصولات شود. دانه های کپک زده معمولا در قسمت راس دانه دچار تغییر رنگ می شود. مصرف این علوفه ها گاهی اوقات به صورت سهوی اتفاق می افتد و باعث شیوع بیماری در گله گوسفندان خواهد شد.

نقش مهم تاسیسات مناسب در جایگاه های نگهداری دام :

داشتن تجهیزات مناسب برای بخش تاسیسات بسیار مهم می باشد. بسیاری از افراد که به تازگی قصد ورود به این زمینه کسب و کاری را دارند به دلیل مشکلات مالی و نداشتن سرمایه کافی توانایی استفاده از تجیهزات فنی و پربازده را ندارند. با این حال به این دسته از افراد توصیه می شود به دلیل پربازده بودن و تامین هزنیه های خرید تجهیزات از محل صرفه جوبی های صورت گرفته، حتما کیفیت بخش تاسیسات جایگاه خود را بهبود بخشید.

تفاوت های پنکه سقفی با فن های دمنده در مجتمع های دامپروری چیست ؟

همانطور که مطلع هستید بهره گیری از تجهیزات تهویه ای مناسب و کارآمد در جایگاه دامداری بسیار مهم می باشد . در ادامه به تفاوت های و مزایای استفاده از پنکه سقفی نسبت به فن خواهیم پرداخت.
تهویه و سرعت گردش هوا با پنکه سقفی در جایگاه نگهداری دام ها به طور کلی بهتر از فن است.

معمولا هزنیه نصب ، نگهداری و میزان مصرف برق پنکه سقفی کم تر می باشد.
تعداد پنکه مورد نیاز به نسبت کم تر از فن برای یک مقیاس مشخص می باشد.
پنکه های سقفی کوران باد که برای دام ها مضر است را به وجود نمی آورند.

البته لازم به ذکر است که ممکن است مزایای ذکر شده برای پنکه سقفی نسبت به فن در تمامی مدل های موجود صدق نکند و برخی از مدل های فن بهتر از پنکه ها باشد.

حل مشکل رایج رطوبت در کف سالن و جایگاه نگهداری دام:

ایجاد رطوبت و نم بیش از حد در کف جایگاه های نگهداری دام مشکلی رایج به حساب می آید . معولا این رطوبت ها در اثر نبود تهوبه مناسب و ادرار زیاد دام ها به وجود می آید . به صورت کلی برای حل مشکل رطوبت باید کف سالن به صورت اصولی برای دفع آب شیب بندی درست داشته باشد و سیستم تهویه نیز تعبیه گردد. با این وجود گاهی اوقات دفع ادرار دام ها بیش از اندازه می باشد که برای این مشکل باید به نوع تغذیه و سلامت این احشام دقت بیشتری شود.

مخزن نگهداری و جمع آوری کود :

رعایت مسائل بهداشتی در ساختمان دامداری نکته ای بسیار اساسی برای حفظ سلامت کارکنان و همچنین دام ها محسوب می شود . ایجاد مخزنی مناسب جهت نگهداری کود های گوسفند داری و گاوداری سبب جلوگیری از انتشار انگل ها و باکتری ها خواهد شد. این مخزن و گودال باید با توجه به اندازه دامداری ایجاد شود. از آنجایی که از کود خشک در مصارف کشاوری بسیار استفاده می شود بهتر است این مخزن به گونه حفر شود که برای مدت طولانی بتوان کود را در آن ذخیره سازی کرد.

آیا جایگاه ( آغل ) به پی نیاز دارد ؟

بر حسب شرایط مختلف مانند نوع ساختمان، بافت زمین، شرایط محیطی، اندازه جایگاه و عمر مفید ساختمان نگهداری دامی که قصد احداث آن را دارید، باید پی ریزی ( فونداسیون ) انجام گیرد . معمولا پی برای دو شکل متصل و منصفل حفر می کنند. پی متصل به گونه ای است که دور تا دور ساختمان را حفاری انجام می دهند اما برای پی منفصل به ازای حدود هر 5 متر گودال هایی جهت اینکار به وجود می آورند و طبق نقشه بتن ریزی انجام می دهند . پی متصل بیشتر در مناطق گرمسیری و متعدل مورد استفاده قرار می گیرد.

با انواع کود کشاورزی در این مطلب آشنا شوید.

بخش انبار تجهیزات و ماشین آلات در جایگاه نگهداری از گوسفندان و دامداری ها :

در مجتمع های پرورش دام با توجه به نیاز دامداران به تجهیزات مختلف مانند تراکتور، باید محیطی مناسب جهت نگهداری این تجهیزات در نظر گرفته شود. این محیط عمدتا به صورت نیمه باز ساخته شده و فضایی حدود 15 تا 20 متر مربع را دربر می گیرد. بهتر است انبار سرپوشیده باشد و در صورت داشتن امنیت مناسب ، از سه طرف نیز باز باشد.

مناسب‌ترین محل تعبیه‌ تهویه در محیط دامداری:

برای انتخاب مکان برای نصب دستگاه فن یا پنجره جهت تهویه هوای جایگاه، باید به این نکته توجه داشته باشیم که مسیر تهویه باید به صورت طولی یا عرضی در نظر گرفته شود. اگر تمامی فن‌ها(هواکش) در راستای طول قرار بگیرند، به این حالت تهویه طولی می‌گویند. انتخاب این شیوه برای جابه‌جایی منظم جریان هوای ضروری است. مکان نصب دستگاه‌های تهویه نیز بهتر زیاد در ارتفاع قرار نگیرد.

ایجاد حوضچه های ضدعفونی در ساختمان دامداری:

برای کاهش خطر شیوع بیماری و ضدعفونی نمودن هر چه بهتر محیط نگهداری از دام ها بهتر است در محل هایی مانند ورودی جایگاه و ورودی بهاربندها حوضچه هایی به عمق 25 سانتی متر و طول 3 متر و عرض 1.5 متر ایجاد شود تا بتوان مواد ضدعفونی را در آن ریخت. اینکار به دامدار کمک می کند تا علاوه بر جلوگیری از ورود بیماری از بیرون از جایگاه خطر گندیدگی سم را نیز از بین ببرد. معمولا حوضچه‌های پاشور در محل ورودی بهاربند احداث می‌شوند. در نظر گرفتن عرض حداقل 1.5 متر جهت جلوگیری از پرش گوسفندان از روی این بخش الزامی است. در ضمن بهتره برای جلوگیری از تبخیر ماده ضدعفونی کننده، روی این قسمت را با سایبان بپوشانید.

لزوم متعادل نمودن دما در جایگاه نگهداری دام سبک و سنگین :
به طور کلی دمای بدن دام هایی نظیر گوسفند معمولا ثابت است اما تغییرات دمایی سبب کاهش یا افزایش دمای بدن این حیوانات خواهد شد . این نوسانات دما سبب ایجاد تنش در گله شده که در روند سود دهی کسب و کار دامپروران تاثیر گذار می باشد.

ضدعفونی جایگاه با استفاده از نور خورشید:

برای استفاده از نور خورشید در ضدعفونی جایگاه دام، جایگاه باید به گونه ای طراحی و ساخته شود که به خوبی مورد تابش نور خورشید قرار گیرد. نور خورشید باعث از بین رفتن بسیاری از میکروب‌ها و ویروس‌ها می شود. با توجه به اینکه اکثر عوامل بیماری زا در محیط های مرطوب تکثیر می‌یابند، نور خورشید از طریق کاهش رطوب محیط پرورش دام، شرایط رشد عوامل بیماری زا را نامساعد می‌کند.خاصیت ضدعفونی کنندگی نور خورشید در درجه اول مربوط به اشعه ماوراء بنفش موجود در آن و سپس میزان گرمای حاصل از تابش آن می‌باشد.

در این سایت بخوانید: معرفی بهترین روش خرید گوسفند زنده در تهران

رعایت نکات بهداشتی لازم جهت جلوگیری از انتشار جانوران موذی ، کک و کنه ها :

از آنجایی که انتشار این موجودات باعث ایجاد خسارات مختلفی برای دامداران خواهد شد . باید حتما مواردی که احتمال پیداش آن ها را کاهش می دهد ، شخص دامدار انجام دهد. از جمله این موارد می توان به نکات زیر اشاره کرد:

1. شعله گیری مداوم هر نقطه ای که احتمال تخم ریزی کک و کنه وجود دارد اعم از سقف، دیوارها و تمام کف
2. کود برداری کامل کف جایگاه و خارج نمودن این کودها از دامداری به صورت همیشگی
3. نصب تله مگس و چسب مگس
4. سمپاشی

نحوه قرارگیری درب ورودی جایگاه نگهداری دام:

تا جایی که امکان دارد درب عریضی برای جایگاه خود قرار دهید، کوچک بودن درب جایگاه سبب ازدحام گوسفندان در هنگام ورود و خروج به سالن نگهداری خواهد شد. ازدحام بیش از برای میش های آبستن خطرناک است چون احتمال سقط را بالا می‌برد. اضافه بر این ممکن است بدن این حیوانات زخمی شوند و بیماری ها پوستی در گله شما بروز پیدا کند.

ویژگی های بیمارستان دامداری:

در نظر گرفتن محلی جهت درمان دام ها ( گوسفند ، گاو ، بز و … ) در مجتمع های بزرگ نگهداری و پرورش دام، امری ضروری به نظر می رسد. این محل باید ویژگی های محل این است که باید فاصهل مناسبی از آغل و زایشگاه داشته باشد و همچنین در محل ورودی آن حوضچه کم عمق ضدعفونی تعبیه گردد ، به علاوه معمولا فضا این محل به ازای هر پنجاه میش، یک واحد به اندازه ی 3 متر مربع می باشد که باید به آخور آبشخور نیز مجهز گردد.

جایگاه ماشین آلات:

در مزارع بزرگ پرورش گوسفند که عملیات پرورش با استفاده از ماشین آلاتی مانند تراکتور، تریلر دامپروری و سمپاش موتوری و غیره انجام می گیرد، به منظور حفاظت و انجام سرویس های فنی نیاز به تعبیه جایگاه ماشین آلات می باشد.

وسعت جایگاه و ماشین آلات بستگی به تعداد وسایل مورد استفاده خواهد داشت. ساختمان جایگاه ماشین آلات به صورت نیمه باز (سه طرف بسته و یک طرف باز) بوده و برای پوشش سقف از سرپناه سبک و ارزان قیمت استفاده می گردد. داشتن چاله سرویس مناسب در اینگونه تاسیسات ضروری است.

مجوزهای تاسیس جایگاه دامداری :

در زمانی قصد راه اندازی یک مجتمع دامپروری را داشتید حتما رویه اداری را به طور کامل طی کنید و پروانه هایی همچون پروانه تاسیس (مجوز احداث بنا بر اساس ضوابط نظام دامپروری) و پروانه بهره برداری ( مجوز شروع فعالیت ) را اخذ نمایید . حتما سعی کنید بر اساس ظرفیت مجاز خود نیز کسب و کار خودتان را آغاز نمایید و چنانچه احساس کردید که قادر به افزایش تولید می باشید می توانید در راستای افزایش ظرفیت از مراجع قانونی درخواست این کار را داشته باشید.

شرایط سیستم فاضلاب در جایگاه نگهداری انواع دام سبک و سنگین :

به طور کلی تخلیه و انتقال فاضلاب همه مجمتع های دامپروری به رودخانه ها، دریاچه ها، دریاها و آب بندان ممنوع است. اگر در اطراف مجمتع شما زمین های کشاورزی وجود داشته باشید و آب ها تحت الارضی سطحی بلایی داشته باشند باید به جز داشتن سیستم جمع آوری فاضلاب از نقاط مختلف جایگاه باید فاضلاب به حوضچه هایی مخصوص انتقال داده شود و پس از بیست و چهار ساعت به بیرون منتقل شود . در این مورد توضیه می کنم که از افراد متخصص سوالات دقیق تری بپرسید.

شرایط احداث دفتر کار در جایگاه دامداری:

به منظور نگهداری دفاتر، مدارک، شناسنامه های انفرادی و انجام امور مدیریت، تاسیس دفتر کار ضروری می باشد. وسعت دفتر کار بستگی به سلیقه مدیر مزرعه دارد . دفتر کار بایستی در نقطه ای ساخته شود که به تاسیسات اشراف داشته و کنترل و نظارت بر گله را امکان پذیر نماید.

شرایط احداث خانه کارگری در جایگاه دامداری:

از آنجایی که اکثرا جایگاه های دامداری خارج از شهرها بوده و فاصله نبستا زیادی نیز با منازل مسکونی دارد، جهت سهولت در امر مدیریت و افزایش بازده نیروی انسانی شاغل در مجتمع دامپروری، احداث خانه های کارگری و زندگی شبانه روزی پرسنل در آن ضرورت دارد. تعداد مساحت و شرایط ساختمان خانه های کارگری بستگی به نظر مدیر مجتمع داشته و در ساختن خانه های مذکور نباید لوکس گرائی و زیباسازی را منظور داشت، داشتن امکانات ضروری و بهداشتی بودن خانه ها شرط اساسی اولیه است. خانه های کارگری بایستی فاصله کافی از تاسیسات پرورش گوسفند داشته باشند.

منبع آب :

برای تامین آب شرب گوسفندان و نیروی انسانی شاغل در مزرعه و عملیات شستشو و ضدعفونی تاسیسات، ذخیره سازی آب به ویژه در مزارعی که منابع آبی کم و محدود می باشند ضروریست. ذخيره سازی آب را با روشهای مختلف ذیل می توان انجام داد:

اولین روش ) استفاده از منبع هوایی

پایه و دکل منبع هوائی با رعایت ظرفیت منبع و جهت و سرعت وزش بادهای اصلی و محلی طراحی و ساخته شود. توجه داشته باشید که منبع هوائی در مجاورت چاه و آب و یا منابع آبی قرار گیرد.

دومین روش ) استفاده از حوضچه های سیمانی

در مزارعی که در شیب های ملایم کوهستانی قرار دارند، می توان با احداث حوضچه های ذخیره آب در ارتفاع بالاتر از تاسیسات (در شیب ارتفاعات) منبع آب ایجاد نمود . ساختمان منبع باید از استحکام لازم برخوردار و غیر قابل نفوذ بوده و دارای لوله های مناسب توزیع آب باشد.

سکوی تخلیه و بارگیری دام :

این نوع سکو به عرض 1.2 متر و به طول 9 متر و با ارتفاع نهایی 1.3 متر (در انتها شیب راهرو) می باشد.
شیب طول سکو ۱۵ درصد از ابتدای سطح مسطح فوق تا سطح زمین می باشد . دیوارهای جانبی سکو از سنگ، آجر، بلوک سیمانی ساخته شود.
داخل دیواره های جانبی با خاک معمولی پر و روی آن سیمان اندود و آجدار گردد.

خصوصیات راهروها :

در جایگاه های نگهداری و پرورش دام از راهروها جهت حمل و توزیع علوفه، عملیات بهداشتی در آغل ها استفاده می شود. عرض هر راهرو برای عبور کارگر و چرخ دستی در آغل های کوچک 1.5 متر و برای عبور تریلی و وسایل موتوری در آغل های بزرگ 3 متر در نظر گرفته می شود.

به منظور حفظ بهداشت ضرورت دارد که بستر راهروها به صورت بتونی و با شیب بندی ملایم عرضی به سمت وسط راهرو، و با تعبیه آبروها در هر 10 متر فاصله طولی ایجاد می گردد تا عملیات شستشوی و ضدعفونی کف راهرو در مواقع لازم بطور مطلوب میسر گردد. قابل ذکر است که در آغل هایی که دارای راهرو می باشند خوراک دام از بیرون آخور ریخته شده و گوسفندان از طرف داخل تغذیه می کنند و حمل و نقل غذا به آسانی با وسیله چرخ دستی (فرغون) و یا تریلر از داخل راهرو صورت می گیرد.

احداث گودال بارگیری :

عرض گودال نیم متر بیشتر از عرض کامیون باشد. طول گودال دو برابر طول کامیون برای ایجاد شیب مناسب و هم سطح شدن کف کامیون با زمین اطراف باشد.

ویژگی جایگاه بسته دامداری:

در نقاطی که فصل سرما طولانی است و حرارت تابستان ملایم است، پرورش و نگهداری دام‌های پرواری و شیری در جایگاه‌های بسته متداول تر است. جایگاه های بسته نگهداری دام معمولا با مصالح ساختمانی محکم مانند آجر و سیمان ساخته می‌شود و حیوانات به وسیله مالبند مقید می‌شوند. غالبا در این نوع جایگاه‌ها بر روی آخور مالبندهایی سوار می‌کنند که به وسیله آن دام مجبور می‌شود به فاصله‌های معینی از یکدیگر قرار بگیرند و مقید شوند. در این حالت علوفه کمتری به خارج از آخور ریخته می‌شود. حتما توجه داشته باشید که در فصول سرد دمای آبی که در اختیار دام برای مصرف قرار می‌گیرد دما مناسبی داشته باشد برای این کار نیز ضروری است که در زمستان لوله‌هایی که آب را به آبشخور می‌رساند عایق بندی شود یا حداقل با کاه و پوشال پوشانده شود.

طرز چیدمان قسمت های مختلف در جایگاه ها

با اینکه در نظر گرفتن بخش های مختلف همراه با تجیهزات کامل برای داشتن یک جایگاه مدرن پرورش دام مهم است اما اگر چیدمان تجیهزات و قسمت ها، به درستی انجام نشود، به دلیل دسترسی سخت، علاوه بر دام های گله، خود پرسنل دامداری نیز با مشکلاتی رو به رو می‌شوند. به طور مثال همیشه از اینکه آخور و آبشخور در ارتفاع مناسب و محل درست تعبیه شوند اطمینان حاصل کنید. تعداد درب ورودی و خروجی کافی در ساختمان دامداری تعبیه کنید. بهتره درب ورود و خروج مجزا باشند و موارد بسیار دیگر مشابه به این که باید به آنها توجه داشته باشید.

محافظت دام در مقابل جریان باد:
یک جایگاه هر قدر هم که پشت به باد ساخته شود ممکن است که در معرض گردبادهای محلی قرار گیرد. برای جلوگیری از این قبیل بادها و نفوذ آن به داخل جایگاه، سطح باز جایگاه را با ورقه‌های نایلونی که هر متر مربع آن 4 تا 8 سوراخ دار می پوشانند.

جنس کفپوش و بستر محل نگهداری

کفپوش فضای بسته دامدار باید کشش و اصطکاک کافی برای جلوگیری از لغزش و افتادن را ایجاد کند و همچنین برای حرکت و مفاصل مشکلی ایجاد نکند.

بسترها خاکی اغلب گزنیه های خوبی هستند، چون اصطکاک و نرمی خوبی دارند اما کف های خاکی معمولاً به مرور زمان در آنها حفره ها وشیب هایی ایجاد می‌شود که محل تجمع پساماند و زباله خواهند شد و در عین حال به سختی تمیز می‌شوند. اگر کف دامداری شما از جنس خاک است سعی کنید، کف های خاکی را تا حد امکان در یک سطح نگهدارید و حفره ها را در صورت ایجاد شدن، سریع پر کنید.

استفاده از خاک اره همراه با کاه نیز گزنیه مناسبی است، زیرا هم با یک بار جارو زدن خیلی راحت آلودگی کف جایگاه را می‌توان از بین برد و هم باعث جذب رطوبت خاک می‌شود. بسته به آب و هوایی منطقه‌ای که جایگاه شما در آن قرار دارد، کف جایگاه می‌تواند از یک لایه شن و ماسه، لایه بتنی، پالت مخصوص سالن های دامداری نیز ساخته شده باشد.

بررسی بیشتر انواع بسترسازی در جایگاه نگهداری دام:

کاه: یکی از محبوب ترین گزنیه های مورد استفاده در کف بستر دامداری ها از گذشته تا کنون است که به بیشتر به خاطر خاصیت جذب رطوبت و عایق بودن، دامداران از آن استفاده می‌کنند. البته در حال حاضر به دلیل گران شدن قیمت کاه تا حدودی استفاده از آن غیر اقتصادی است.

خرده چوب و خاک اره: استفاده از خرده چوب و خاک اره به عنوان یک محصول ضایعاتی که برای محیط زیست زیان چندانی ندارند و همچنین در فصول سرد و گرم سال به خشک نگهداشتن کف جایگاه دام ها کمک می‌کنند، یک گزنیه مناسب دیگر برای بستر سازی به شمار می‌رود. البته برخی دامداران نیز به دلیل اینکه این مواد به واسطه چسبیدن به پشم گوسفند، موجب آزار برای دام می‌شود، تمایلی چندانی به استفاده از آن ندارند.

ضایعات کاغذ و مقوا: کاغذهای باطله و مقوا دو محصول با خاصیت جذب رطوبت و عایق بالا هستند که در بعضی مناطق برخی دامداران از آنها برای بستر سازی کف جایگاه استفاده می‌کنند.

پالت های پلاستیکی: پالت‌های پلاستیکی، محصولات با دوام و سختی هستند که به دلیل قابلیت جابجایی و قرارگیری در سطح بالاتر از کف جایگاه، به راحتی قابلیت پاکسازی محیط را در اختیار دامداران قرار می‌دهند.

شرایط ساخت دیوار در جایگاه نگهداری دام :

مصالحی که برای ساختمان دیوارها بکار می رود با توجه بموقعیت محل متفاوت بوده و از سنگ، آجر، بلوک بتونی، چوب و خشت خام استفاده می شود.
دیوارهای سنگی و اجری و بتونی نسبت به سایر مصالح ارجحیت دارد. در صورتیکه دامدار، به دلایل اقتصادی از چوب و یا خشت خام استفاده می نماید، رعایت موارد زیر ضروری می باشد:

• دیوارهایی که از خشت خام ساخته می شود جهت حفظ بهداشت گوسفندان و جلوگیری از خاک خوری دام و نفوذ انگل ها بداخل منافذ ، بایستی از اندود ملات ماسه سیمان و در صورت عدم امکانات مالی اندود گچ و خاک و یا حداقل تا ارتفاع 1.5 – 1.2 متر از کف با استفاده از تورمرغی و ماسه سیمان و بقیه با گچ و خاک روکش شود.
• دیوارهایی که از آجر ساخته شده است بند کشی سیمانی ضرورت دارد.
• در مناطقی که از چوب استفاده می شود، چوب ها قبل از مصرف باید بطور کامل قیراندود گردد.
• ضخامت دیوارها با توجه به شرایط اقلیمی و نوع مصالح رعایت شود.
• به منظور جلوگیری از نفوذ رطوبت، در مناطق سردسیر پایه دیوارها به ارتفاع ۵۰-۳۰ سانتیمتر از بیرون سنگی (سنگ لاشه شکسته و یا سنگ رودخانه) ساخته شود.