لنگش پا در گوسفند و بز

آشنایی کامل با مشکل لنگش پا در گوسفند و بز

لنگش پا در گوسفندان و بز ها بیماری به نسبت رایج و پرهزنیه‌ای در صنعت دامداری است. این مشکل معمولا در گله‌هایی دیده می‌شود که آزادانه در مراتع بیشتر می‌گردند و چرا می‌کنند. رعایت نکردن اصول بهداشتی و جلوگیری نکردن از شیوع اینگونه بیماری ها که بیشتر در اثر سهل انگاری از سوی دامداران اتفاق می‌افتد، عفونت ها، جراحت ها و زیان های هنگفتی را می‌تواند به گله شما وارد کند.

تخمین زده می‌شود که در فرایند درمان هر مورد لنگش باید هزنیه و زمان زیادی صرف تهیه دارو، ارتباط با دامپزشک شود و در عین حال بر نرخ رشد، باروری و شیردهی این حیوانات به شدت تاثیرگذار است.

البته در بسیاری اوقات، لنگش گوسفند و بز را نمی‌توان به عنوان یک بیماری جدی و کشنده تلقی کرد اما شدت یافتن آن می‌تواند باعث ایجاد ناراحتی و ضرر و زیان های مختلفی شود.

چرا لنگیدن پا برای گوسفند و بز می‌تواند مشکل ساز باشد؟

بسیاری از کارشناسان دامپروری لنگیدن پا، که غالبا به آن لنگش نیز گفته می شود را به عنوان یک عامل زیان بار برای دامپروری به شمار می‌آورند. اگر گوسفند یا بز برای مدت طولانی دچار چنین مشکلی شود، بدان معنا است که نوعی آسیب یا بیماری دردناک حیوان شما را آزار می‌دهد و باید خیلی زود به درمان آن پرداخته شود‌. همچنین می‌تواند میزان رشد گله را به مخاطره بیاندازد که مهم ترین پیامد این اتفاق‌، پدید آمدن مشکلات اقتصادی عمده خواهد بود. حیوانی که پایش می‌لنگد و درد می‌کشد، زمان بسیار کم تری را به چرا و تغذیه می‌پردازد و بیشتر اوقات روز را سعی می‌کند بی تحرک و ثابت باقی بماند.

ادامه دارشدن و شیوع هر چه بیشتر لنگش در گله حیواناتی همچون گوسفند در کل منجر به ایجاد وضعیت مخرب تری حتی برای تولید مثل گوسفندان نیز می‌شود. سقط جنین ، تولد بره های ضعیف و کاهش میزان باروری موثر، چند مثال ساده برای این موضوع محسوب می‌شوند.

درباره این بیماری جالب است بدانید که لنگش در اغلب موارد به خودی خود بر طرف می‌شود. این امر به ویژه هنگامی صادق است که علت لنگیدن پای گوسفندان، بز ها و حتی گاو ها بر اثر خراش یا جراحت جزئی بوده باشد. اما همیشه این اتفاق ممکن است رخ ندهد و نه تنها بیماری لنگش دام ها بهبود پیدا نکند، بلکه به سایر اعضای گله نیز سرایت نمایید و مشکلات طولانی مدت و بزرگ تری را نیز به وجود آورد.

عموما در دامداری هایی که به شیوه سنتی و باز اقدام به پرورش گوسفند، بز و گاو می‌کنند، به دلیل اینکه این حیوانات آزادانه در مراتع و دشت به چرا مشغول هستند، ممکن است سم آنها با مواد تیز و برنده ای همچون میخ، تیغ و شن مجروح شود و در مدت زمان کوتاهی نیز این جراحات دچار عفونت گردد. حتی ممکن است زمانی که آنها در معرض شکار شدن توسط حیواناتی همچون گرگ قرار گیرند، در هنگام فرار نیز سم و پای آنها باز هم مجروح شود.

مطلب پیشنهادی : خرید خروس و مرغ زنده در تهران

لنگش در گوسفند می‌تواند منشا عفونی و غیر عفونی داشته باشد:

اگر مطمئن نیستید که چه چیزی باعث لنگیدن گوسفندان شما شده است، باید خیلی زود با با دامپزشکان محلی برای تشخیص و درمان این بیماری مشورت کنید. عموما دلایل عفونی باعث این بیماری می‌شود اما آسیب های فیزیکی نیز سبب لنگش در گله گوسفندان نیز خواهد شد. اگر چه از آنتی بیوتیک های برای درمان این بیماری می‌توان استفاده کرد اما آنتی بیوتیک ها گونه های مختلف دارند و همه برای لنگش مناسب نیستند.

دلایل کامل تر و معرفی روش درمانی برای لنگش پا در گوسفند و بز

اولین اقدام اساسی برای درمان لنگش گوسفند و دیگر دام ها ، تشخیص علت این مشکل می‌باشد. اگرچه در بیشتر موارد لنگیدن پا را می‌توان با عمل به چند نکته درمان کرد، اما اگر متوجه نشوید که چه عامل یا عواملی باعث بروز این بیماری شده است، احتمالا درمان موثر نخواهد بود و حتی در صورت بهبود، پس از مدتی دوباره با این مشکل رو به رو خواهید شد.

در ادامه برخی از شایع ترین دلایل لنگش پا در گوسفند و بز را به شما معرفی خواهیم کرد. اگرچه در این لیست ممکن است کاملا دلایل چنین بیماری ذکر نشده باشد اما حتما به مهم ترین علل آن اشاره خواهیم کرد و همچنین راهکارهایی را نیز برای مقابله و درمان لنگش گوسفند، بز و گاو معرفی می‌کنیم.

بروز تاول و التهاب بین انگشتان و سم دام :

بدون تردید  تاول و التهاب معمول ترین علت لنگش پا در گوسفند و بز می‌باشد و بیشتر نیز در فصل بهار که رطوبت محیطی به شدت افزایش پیدا می‌کند، این معضل اتفاق می‌افتد. همانگونه که گفتیم لنگش ممکن است به صورت خود به خود درمان شود اما با این حال با رسیدگی صحیح به دام مبتلا شده، می‌توان از شیوع جدی تر آن جلوگیری به عمل آورد و روند درمان با سرعت بیشتری طی شود.

در کل به توصیه کارشناسان اگر در مورد دلیل پیدایش لنگش در گله خود به تاول زدن و التهاب سم مشکوک هستید ، باید فورا دام بیمار شده را معاینه و بررسی کنید.

این گزنیه بیشتر به دلیل عفونت های باکتریایی صورت می‌گیرد و در بره ها کم وزن نیز به مراتب بیشتر از میش ها دیده می‌شود. متخصصان در این باره اظهار می‌کنند که باکتری که عامل این لنگش می‌باشد همیشه به طور طبیعی در محیط یافت می‌شود اما با مرطوب شدن محیط شدت رشد و انتشار آن افزایش پیدا می‌کند. گوسفندها و بز ها در هنگامی که در مراتع یا میحط های بسته غیر بهداشتی مشغول چرا هستند اغلب در فصل بهار به این باکتری مبتلا می‌شوند.

این عامل معمولا سطح پوست بین پنجه و سم حیوانات را هدف قرار می‌دهد و باعث ایجاد ناحیه ای دردناک، متورم، ملتهب و عفونی می‌شود.

پوسیدگی و گندیدگی سم :

یکی دیگر از مشکلات شایع برای پرورش گوسفند و دیگر حیوانات اهلی، پوسیدگی و گندیدگی سم می‌باشد. اگر این معضل که برای حیوان نیز می‌تواند بسیار دردناک باشد، سریعا درمان نشود، دام را خیلی زود منزوی و ضعیف می‌کند. اگر به دنبال حفظ رفاه گله، بهره‌وری و سودآوری بیشتر هستید، حتما پوسیدگی سم دام‌های گله را کنترل کنید.

بارز ترین نشانه عفونت این است که گوسفند، بز یا گاو، پای آسیب دیده خود را بر روی زمین قرار نداده و آن را با خود برای مدت طولانی حمل می‌کند. در برخی اوقات حتی درد به حدی می‌رسد که گوسفند ترجیح می‌دهد به جای راه رفتن بر روی سم، بر روی زانو های خود راه برود.

بیش از 90 درصد از دلایل لنگش به خاطر فوت رات (footrot) یا پوسیدگی سم است. این بیماری از یک نوع باکتری بی هوازی به نام دیکلوباکتر نودوزوس (Dichelobacter nodosus) پدید می‌آید. البته چندین سویه مختلف با شدت بیماری زایی گوناگون ممکن است، تولید کنند.

گوسفند، بز یا گاو آلوده این باکتری را حمل می‌کند و می‌تواند آن را به دام‌های سالم منتقل نماید. معمولا این باکتری در مراتع سرسبز و وسیع در زمان بارندگی بیشتر در محیط پراکنده می‌شود و می‌تواند حدود 10 روز در مراتع و به خصوص در کنار آب زنده بماند. بهتر در چنین مواقعی اطراف مناطق پرتردد گوسفندان را با پخش کردن آهک، مدام ضدعفونی نمایید.

توصیه می‌کنیم که در زمان سم چینی برای محافظت بیشتر از بافت زیرین سم، زیاد سم کوتاه نشود چرا که کوتاه کردن بیش از حد می‌تواند منجر به ایجاد گرانولوم (نوعی ضایع پوستی و التهاب) می‌شود. در صورت پوسیدگی سم باید دام بیماری را از گله سریعا جدا نمود و ضمن ضدعفونی کردن مرتب، از آنتی بیوتیک، داروهای ضدالتهاب و مسکن استفاده شود.

اگر ظرف تقریبا 3 روز پس از بروز اولین علائم لنگش، بیماری تحت درمان و کنترل قرار بگیرد، به احتمال زیاد مشکل بزرگی برای کل گله به وجود نخواهد آمد.

علت فلج شدن پاهای گوسفند گوسفندان

نکته خطرناک که باید آن را جدی تلقی کرد این است که ادامه دار شدن این وضعیت می‌تواند باعث کاهش سریع وزن و توانایی تولیدی حیوان گردد. برای درمان باید ناحیه سم به صورت دقیق توسط دامپزشک معاینه شود.

بازهم تاکید می‌کنیم که نگهداری دام بر روی بستر خیس، محیط مرطوب و غیر ضدعفونی شده شدت این عامل را تشدید می‌کند.

تومور گرانولوم :

گرانولوم‌ها که به طور معمول در سم دیده می‌شود، تورم های قرمز و دردناکی است که معمولا در اثر اصلاح زیاد سم یا سوزش و عفونت زخم های مزمن یا ضایعاتی که درمان نشده اند، ایجاد می‌شود.

تشخیص چنین توموری بسیار ساده است. در هنگام بررسی ناحیه قرمز رنگ و تقریبا خونین را خواهید دید. همچنین بایستی بدانید درمان چنین مشکلی حتما باید توسط دامپزشک انجام گیرد و خلاص شدن از آن بدون استفاده از دارو های مناسب بسیار دشوار است.

با بیماری تب برفکی در این مقاله بیشتر آشنا شوید.

شکستگی استخوان پا :

تشخیص این مورد نیز تا حدودی آسان است. معمولا در ناحیه شکستگی تورم قابل توجهی قابل مشاهده است که برای درمان باید همیشه با دامپزشک تماس بگیرید و زیرا تنظیم نمودن دوباره محل شکستگی و تجویز دارو برای بهبود سریع تر لنگش پا در گوسفند و بز توصیه می‌شود.

باید توجه داشته باشید که متاسفانه  شکستگی استخوان ها می‌تواند برای بسیاری از گوسفندان و بز ها فاجعه بار باشد تا جایی که حتی می‌تواند بر تمایل به غذا خوردن و تحرک این حیوانات را نیز اثرات سوئی داشته باشد.

تشخیص علت لنگش گوسفند و بز

در این باره باید بگوییم که همیشه ابتدا بهتره که علت لنگش را مشخص کنید و سپس این بیماری را درمان کنید. اگرچه یکی از رایج ترین علت هایی که ممکن است پای حیوان بلنگد، مربوط به زخم شدن سم و افزایش رطوبت سطح بستر نگهداری دام های می‌باشد اما بر اساس همین نکاتی که مطرح کردیم بالاخره دلایل دیگری هم برای مبتلا شدن دام به لنگش وجود دارد که باید قبل از درمان بررسی شود.

اگر به فکر سلامت گله و سودآوری هرچه بیشتر هستید، حتما گوسفندان جدید الورود به واحد دامداری خود را به مدت 4 هفته قرنطینه نماید  به صورت مرتب قسمت های مختلف دامداری و محل تردد زیاد در مراتع را با آهک، ضدعفونی کنید. در ضمن کل گله را دوبار در سال واکسینه کنید تا در برابر بیماری ها مختلف مصونیت ایجاد شود.

درمان لنگش گوسفند و بز

به هر حال در صورت داشتن حیواناتی که در مزرعه شما لنگ لنگان راه می‌روند باید اقدامات مختلف مراقبتی و درمانی را در نظر بگیرید.

به عنوان مثال مهیا نمودن بستر خشک و پاکیزه،، چیدن سم، ضدعفونی نمودن و پاکسازی مداوم سم، تغذیه مغذی همراه با ویتامین ها و مواد معدنی برخی از مهم ترین نکات برای جلوگیری از بروز لنگش در حیوانات می‌باشند.

در ضمن اگر در گله دام هایی را مشاهده کردید تحت تاثیر هر مشکلی مرتبط با قسمت پا قرار گرفته اند، باید بلافاصله آنها را از سایرین جدا کنید. این کار به شما به عنوان یک دامدار مهلت می‌دهد علاوه بر جلوگیری از سرایت به دیگر دام ها با دقت بیشتر حیوانات خود را بررسی کنید. همچنین حتی اگر فکر می‌کنید که چه عوامل ممکن است باعث لنگیدن دام های شما شده باشید، بهتره که آن را با دامپزشک در میان بگذارید.

برای درمان ممکن است از دارو های مسکن یا آنتی بیوتیکی استفاده کنید که توسط دامپزشک تجویز شده باشد. به جز مصرف دارو، در صورت بروز التهاب و عفونت نیز می‌توانید با استفاده از محلول های ضدعفونی کننده، محل زخم را تمیز نگه دارید.

استفاده از حمام سم نیز فراموش نکنید، چرا که یک استراتژی مفید برای درمان لنگش پا در گله گوسفندان و بزها محسوب می‌شود. هدف از حمام پا که ضدعفونی کردن ناحیه سم است، به کنترل و درمان علل عفونی ایجاد کننده لنگش بسیار کمک می‌کند اما با این حال اگر به درستی انجام نشود، می‌تواند حتی باعث گسترش بیشتر عامل بیماری نیز شود.

برای محلول حمام می‌توانید از سولفات روی، فرمالین 3 درصد و سولفات مس استفاده نمایید. سم هر راس دام بهتره بین 15 تا 20 دقیقه در روزهای غیر بارانی در حمام قرار بگیرید. بعد از طی این مرحله گوسفندان باید حداقل به مدت 20 دقیقه دیگر بر روی یک سطح خشک و تمیز بایستند و سپس به مرتعی برای چرا بروند که به مدت 2 هفته از آن استفاده نشده باشد، تا از شیوع عفونت جلوگیری به عمل آید.

اگر چنانچه پس از انجام راهکارهای عملی و معاینه دامپزشک پس از چندین روز پشت سر هم، باز هم مشکل لنگش برطرف نشد و عفونت در سم مشاهده شد، بهتره دام راهی کشتارگاه شود.

سم چینی نیز به عنوان یک روش پیشگیرانه و حتی درمانی به تنهایی قابل قبول نیست. زیرا لنگش عمدتا با عفونت در ناحیه پا و سم همراه است و بدیهی است که چیدن سم، عفونت را نمی‌تواند درمان کند. در ضمن شواهد مختلفی نیز وجود دارد که نشان می‌دهد که کوتاه شدن بیش از حد سم نیز در واقع خود یکی از علل ایجاد لنگش است و می‌تواند سم را ضعیف تر کند و اجازه ورود باکتری ها را به این ناحیه بدهد. علاوه بر این زمانی که قیچی سم چینی به پاهای حاوی باکتری این بیماری می‌رسد، آلوده شده و شرایط مناسبی برای پخش شدن این عامل بیماری زا در گله را به وجود می‌آورد. و وضعیت را برای کل گله بدتر خواهد کرد.

به طور کلی مطالعات نشان داده است که برای درمان لنگش بهتره با تزریق آنتی بیوتیک، ایجاد شرایط برای کاهش درد دام، تغذیه مناسب و اسپری موضعی، این مشکل را می‌تواند سریع تر بهبود بخشید.

اگر در مسیر درمان لنگش، کوتاه کردن سم واقعاً ضروری است، باید مراقب باشید که قسمت زیادی از دیواره سم را جدا نکنید. دیواره نباید در سطح کف پا قرار بگیرد، بلکه می‌بایست 2 تا 3 میلی متر برآمدگی داشته باشد، زیرا این قسمت اصلی برای تحمل وزن سم مهم است. اگر هم در قسمت هایی در سم سوراخ وجود داشته باشد، باید آنها را به آرامی پاک کنید.

در آخر پیشنهاد می‌کنیم به عنوان یک دامدار برای کسب دانش صحیح در مورد حفظ سلامت سم و سایر اندام های بدن گوسفندان، بز ها و گاو ها آگاهی و اطلاعات خود را با مطالعه و پرس و جو از افراد متخصص افزایش دهید.