اصلاح نژاد به چه معنا است؟
در این مطلب سعی می کنیم مطالبی کاملی را پیرامون مسئله اصلاح نژاد دام و فواید آن برای دامداران مطالبی را ارائه دهیم. در ادامه با ما همراه باشید.
به صورت کلی اصلاح نژاد دام را می توان به عنوان راه گره گشایی برای محتمع های دامپروری های کم سود تلقی کرد.
مهم تری شرط تداوم اقتصادی دامداری ها توجه به مسائلی از قبیل بالابردن تولید مثل، تولید محصول بیشتر است که رسیدن به این اهداف با گوسفندان اصلاح نژاد شده بسیار راحت تر صورت می‌پذیرد.
در صورت استفاده از نژادهای مطرح گوسفندی این نوید به شما داده می شود که عمر اقتصادی دامداری های شما به میزان قابل توجهی رشد داشته باشد.
- برای خرید مرغ زنده اینجا می توانید کلیک کنید.
گوسفند از نظر تعداد نژاد از اکثر حیوانات اهلی تنوع نژادی بیشتری داشته ودر هر ناحیه و وضعیت جغرافیایی دارای ویژگی های همان منطقه می باشد. به همین جهت گله داران سعی نموده اند که گله های خود را بطور خالص نگهداری و از آمیختن گوسفندان خود با سایر انواع خودداری نمایند. اگر چه در بیشتر نقاط ایران گله های مخلوطی از گوسفند وجود دارد، اما اکثر گوسفندان هر گله دارای ویژگی های مشترک می باشند و بعلاوه همگی خود را با شرائط جغرافیایی و یا اقلیمی در آن منطقه سازگار نموده اند.
بطور اعم و صرفنظر از شرایط گوناگون جغرافیایی، پرورش گوسفند در کلیه نقاط دنیا بمنظور بهره برداری از صفات تولیدی آن صورت می گیرد.
اصلاح نژاد گوسفند
ویژگی های گوسفند اصلاح نژاد شده:
اصلاح نژاد به این دلیل صورت می گیرد که به دام هایی دست یابیم که قابلیت های بیشتری در عملکردهای تولیدی و باروری دارند و قادراند در برابر شرایط محیطی مختلف و انواع بیماری ها سازگاری بیشتری از خود نشان دهند.
همچنین دو قلوزایی و چند قلوزایی از دیگر مشخصه های این دسته از گوسفندان محسوب می‌شود.
در مورد گوسفندان چند قلوزا در این مطلب توضیحات بیشتر را ارائه کرده ایم. پیشنهاد می کنم حتما سری به این مقاله نیز بزنید.
اگر قصد دارید خود ، گوسفندان گله را اصلاح نژاد انجام دهید باید گوسفندانی را انتخاب کنید که از پتانسیل و ظرفیت خوبی بهره ببرند و از لحاظ ژنتیکی نیز مرغوب باشند خوشبختانه در کشور کار اصلاح نژاد بر روی نژاد افشاری و سایر نژادهای ایرانی به خوبی در حال پیشرفت است. توصیه می‌شود اگر دامپروری شما در سطح کوچکی می باشد این کار خودتان را انجام ندهید و گوسفندان اصلاح نژاد شده را مستقیما از مراکز معتبر اصلاح دام تهیه کنید زیرا اصلاح نژاد گوسفند کاری تخصصی و زمان بر می باشد که نیازمند تجهیزات خاصی نیز است. همچنین دامداران باید گوسفندان خود را از لحاظ شرایط فیزیولوژیک دام های بالغ اطمینان مورد بررسی قرار دهند.
در کل مهم ترین فواید اصلاح نژاد گوسفندان عبارتند از :
- افزایش درصد چند قلوزایی
- کاهش حجم دنبه
- داشتن ژن مرغوب
- توانایی رشد بالا
- بالا بردن قدرت راه پیمایی گوسفندان
- تولید مطلوب پشم سالیانه
- تامین شیر موردنیاز بره های تازه متولد شده به اندازه کافی
- افزایش کیفیت گوشت و بالا بردن خلوص
اصلاح دنبه گوسفند:
یکی از مهم اهداف اصلاح نژادی در گوسفندان، پرورش گوسفند بدون دنبه می باشد . اگرچه گوسفندان بدون دنبه برای مشتریان گوشت این نوع دام ها، مورد پسند بیشتری قرار می گیرد اما به علت شرایط جغرافیایی گرم و خشک ایران و اینکه دنبه محلی برای ذخیره سازی مواد مغذی در بدن گوسفندان می‌باشد، بهتره که این روند با دقت بیشتری انجام شود.
توصیه کارشناسان این حوزه درباره اصلاح دنبه این است که به جای حذف کامل آن بهتره است که تا جایی که نوع بدن نژاد گوسفند اجازه می دهد حجم دنبه را اصلاح کرد.
در روش های اصلاح نژادی بدست آوردن ژن نژاد اصیل دام بسیار حائز اهمیت می باشد. همانطور که می دانید گوسفندانی که در کشور خود داریم، جزو بهترین نژادهای دامی جهان محسوب می شوند اما متاسفانه بر اثر تلاقی ها نژادی تا حدودی، ژن نژاد اصیل کم شده است.
با یکی از بهترین نژادهای پربازده گوسفند به نام نژاد گوسفند آصف اینجا آشنا شوید.
برخی دیگر از مهم ترین نکات اصلاح نژاد گوسفند
ارتباط بین پتانسیل ژنتیکی مناسب نژادهای گوسفندی با میزان سودآوری دامداری:
یافته های جدید که در چندین سال گذشته نیز مورد بررسی های زیادی قرار گرفته است، نشان می دهد که میان میزان رشد عضلانی، چند قلوزایی، پتانسیل ژنتیکی مناسب هر نژادی گوسفند و سود آوری کسب و کار دامپروری ارتباط مستقیمی وجود دارد. چنانچه هر شخص دامداری بتواند مناسب ترین نژادهایی که از سرعت رشد و توانایی تولید محصولات دامی بالایی برخوردار باشند، دامی را انتخاب کند، خیلی زود به سودآوری قابل توجهی در صورت مدیریت درست، دست پیدا خواهد کرد.
به عنوان مثال اگر هدف دامداری از نگهداری گوسفند تولید گوشت باشد، می‌تواند با انتخاب دام های اصلاح نژاد شده و زود بازده مرغوب ترین کیفیت گوشت گوسفندی را تولید نماید. در کل موردی که هم اکنون با توجه به نیاز روز افزون مردم جوامع مختلف به محصولات دامی می تواند پاسخگویی چنین نیازی باشد تنها انتخاب دام های مرغوب است. این مسئله به حدی مهم شده که حتی در کشورهای مختلفی که دام هایشان پتانسیل خوبی ندارند، از سال ها قبل اقدام به اصلاح نژاد این حیوانات کرده اند.
چنانکه قبلا اشاره شد در ایران هدف از گوسفندداری به ترتیب اهمیت تولید گوشت، شیر و پشم بوده است. نظر باینکه گوشت گوسفند در مقایسه با سا پر گوشت ها بالاترین نسبت مصرف را بخود اختصاص داده، نظر به امر پرورش گوسفند بویژه از نظر تولید گوشت بیشتر از سایر موارد توجه شده است.
تولید شیر میش نیز متناسب با تقاضای بازار و احتیاجات غذایی دامداران مورد توجه قرار گرفته است و دامداران ترجیح میدهند که میش های شیروار را در گله خود حفظ نمابید, در عین حال با توجه به افزایش تولیدات شیر گاو، به موضوع پرورش گوسفند از نظر تولید شیر کمتر توجه گردیده است.
صنعت تولید پشم نیز فقط به صورت سنتی و از نظر تهیه نخ قالی بافی مورد توجه است و به افزایش ظرفیت تولیدی گوسفندان ایران از لحاظ پشم مخصوص قالی بافی کمتر اهمیت داده شده است.
باید توجه داشت که افزایش تولیدات گوسفند در چهار چوب مراتع موجود و زمین های زیر کشت و مورد بهره برداری، فقط از طریق اصلاح نژاد و بالا بردن بهره ژنتیکی گوسفند امکان پذیر است. در غیر اینصورت باید با به زیر کشت بردن اراضی جدید، استفاده از روش های نوین آبیاری و بهره گیری بیشتر از کودهای حیوانی و شیمیایی علوفه بیشتر تهیه نمود و در نتیجه تعداد دام را افزایش داد.
بدیهی است با افزایش تعداد دام، تهیه چراگاه های جدید نیز از ضروریات می باشد و این نوع افزایش تولیدات گوسفند، مستلزم هزینه فراوان خواهد بود. به همین جهت بنظر می رسد آنچه بیش از هر چیز باید مورد نظر قرار گیرد اصلاح نژاد و افزایش ظرفیت تولیدی گوسفندان موجود است که خود مستلزم توجه به چگونگی انتخاب یا گزینش در گله و نحوه استفاده از صفات اقتصادی در گوسفند است.
تعریف انتخاب یا گزینش انتخاب یا گزینش نژاد عملی است که بوسیله آن بهترین افراد یک گله بعنوان والدین برگزیده می شوند تا بکمک آنها بتوان بهترین اعضای نسل بعد را تولید نمود. گزینش نژاد، مهمترین عملی است که دامپرور بوسیله آن می تواند در امر اصلاح اعضای گله اقدام نماید و اساسی ترین بازتاب این عمل، تثبیت و یا تقویت صفات مطلوب در میان افراد گله است. گزینش و متعاقب آن اصلاح نژاد در صورتی موفقیت آمیز است که میانگین مقدار صفت مورد نظر در گله از یک نسل به نسل دیگر افزایش یابد.
چگونه مقاومت گونه های مختلف دامی را در برابر تغییرات اقلیمی تقویت کنیم؟
امروزه اثرات نامطلوب تغییر آب و هوا به طور فزاینده ای در سراسر جهان احساس می‌شود. افزایش روند رو به رشد این پدیده ، تهدیدی جدی برای تولیدات دامی و کشاورزی می باشد . محققان با درک نیاز فوری برای رفع این گونه چالش ها، سال ها است که در حال توسعه استراتژی ها و روش هایی برای افزایش سازگاری و انعطاف پذیری گونه های مختلف دامی در برابر این تغییرات هستند.
نتایج مطالعات صورت گرفته حکایت از این دارد که می توان از طریق اصلاح نژاد، مقاومت حیوانات را نسبت به گذشته افزایش داد. البته تغییر صفات ژنتیکی همیشه بدون عارضه نبوده و به همین خاطر تحقیقات برای پیدا کردن بهترین روش ها همچنان در حال پیگری است.
اربتاط فرایند اصلاح نژاد گوسفندان با فرایند توسعه دامپروری در یک کشور
یکی دیگر از اهداف اصلاح نژاد گوسفند به خصوص گوسفند شال توسعه آموزش و ترویج این موضوع است. در واقع یکی از اهداف مهم و سیاست های اجرایی مهم در حوزه مدیریت هماهنگ توسعه کشاورزی و دامپروری، توامندسازی بهره برداران از طریق ارتقا آموزش و رفتار حرفه ای این قشر زحمت کش جامعه در استفاده بهینه از منابع و عوامل تولید است. از جمله این اهداف می توان به زمینه سازی برای تولید گوشت و شیر اشاره کرد. در همین راستا ایجاد بسترهای مناسب جهت ارتباط و تبادل دانش و اطلاعات میان دامداران و کارشناسان این حوزه امری ضروری به نظر می رسد.
مطالعه ساختار ژنتیکی گوسفندان
در عصر حاضر پرورش دهندگان دام با بررسی نتایج تحقیقات صورت گرفته بر روی ژن نژادهای مختلف گوسفند، می‌توانند تا حد قابل توجهی سودآوری کسب و کار خود را افزایش دهند. اهمیت این موضوع به خصوص در کشورهای در حال توسعه بسیار مهم‌تر است زیرا می‌توانند به جای داشتن گله‌هایی از گوسفندان کم بازده، نژادهای گوشتی و شیری پرتولیدی داشته باشند.
در یکی از این نوع تحقیقات که با همکاری جمعی از دانشمندان کشورهای چین، ایران، پاکستان، اندونزی، نپال، فلاند و بریتانیا صورت گرفته، DNA 42 نژاد گوسفند بومی اهلی، از 10 کشور در سراسر جهان و دو گونه وحشی از قزاقستان تجزیه و تحلیل شد.
در این مطالعه علمی، محققان دریافتند که گوسفندان آسیایی از نظر ژنتیکی بسیار متنوع‌تر از گوسفندان غربی هستند و از خصوصیات تولیدی بهتری نیز برخوردارند.
در دو دهه گذشته به دلیل گرمایش زمین، خشکسالی، تورم جهانی و … میزان سود کسب و کار پرورش گوسفند کم شده، از این رو دامداران برای رهایی از این مشکل باید با اصلاحات ژنتیکی گله خود، ضریب تبدیل حیوانات خود را بهبود دهند.
طبق اظهار نظر یکی از محققان ارشد این پروژه علمی مشخص شده که گوسفندانی که در کشورهای مغولستان و غرب چین حضور دارند، حیوانات مقاوم و قوی هستند، به طوریکه آنها می‌توانند هر روز مسافت‌های طولانی را در جستجو علف طی کنند. نژادهایی دیگر نیز خصوصیات مطلوب دیگری دارند که اگر بتوان آنها را در کنار هم قرار داد، نژاد گوسفند بسیار کارآمدی به وجود می‌آید و بخشی از مشکلات غذایی کل دنیا حل خواهد شد.
