اهمیت و نحوه استفاده از آغوز برای بره گوساله و بزغاله
آغوز به عنوان یک منبع غنی از انواع مواد مغذی برای بره های تازه به دنیا آمده شناخته می‌شود. با آغاز فصل زایش به عنوان یک دامدار که اقدام به نگهداری میش، گاو و بز می‌کند، باید با حساسیت بیشتری نسبت به مراقبت از گله خود اقدام نمایید. خوراندن آغوز به بره یا بزغاله نیز جزو همین فعالیت‌های حیاتی می‌باشد.
اگر در زمینه گله‌داری تازه کار هستید، یکی از مقدماتی‌ترین و مهم‌ترین نکاتی که باید بدانید این است که بره‌ها و میش‌ها حیواناتی سازگار اما کمی حساس هستند. شما به عنوان یک شخص دامدار یا پرورش دهنده گوسفند کارهای پیچیده‌ای برای مراقبت از گوسفندان نیاز نیست انجام دهید اما گاهی اوقات با وجود انجام کاری که فکر می‌کنید صحیح است، باعث آسیب رساندن به رشد و تولید گله خود خواهید شد.
دانستن کلیه روش‌های نگهداری و بره زایی همراه با شناخت آناتومی گوسفند برای کاهش ضرر و زیان و افزایش سودآوری گله امری با اهمیت تلقی می‌شود.
- در سایت بازار گوسفند بخوانید: معرفی بهترین مرکز فروش گوسفند زنده در تهران
در مقالات پیشین از سایت بازار گوسفند در خصوص مواردی مختلفی همچون زایمان میش ، طول شیردهی میش به بره، ارتباط بین میش و بره صحبت کرده‌ایم. امروز هم قصد داریم یک جنبه حیاتی دیگر از فرایند بره زایی که خوراندن آغوز می‌باشد را شرح دهیم.
اگر به دنبال کسب درآمد بیشتر با پرورش بره‌هایی شیرمست هستید، لازم است از اهمیت و نحوه استفاده از آغوز بیشتر بدانید.
آغوز چیست ؟
کُلستروم یا آغوز نام شیر اولیه‌ای است که همه پستانداران ماده پس از زایمان تولید می‌کنند. این ماده غذایی بسیار غنی و متراکم است و حاوی آنتی بادی های مفیدی می‌باشد. دریافت مقدار کافی از این آنتی‌بادی ها در چند ساعت اول زندگی باید انجام شود، چراکه توانایی بره برای جذب آنها پس از تولد به سرعت کاهش می‌یابد.
آنتی بادی های موجود در آغوز از بره، گوساله و بزغاله تازه متولد در برابر بیماری و عفونت‌های خطرناک محافظت می‌کند و اگر به میزان لازم نتوانند این آنتی بادی‌ها را مصرف کنند، در برابر بیماری به ظاهر جزئی نیز توانایی مقاومت لازم را نداشته و حتی این بیماری ها برای اینگونه بره‌ها حتی کشنده هم خواهند بود.
به طور کلی آغوز باید 12 تا 18 ساعت پس از تولد مصرف شود. البته هرچه زودتر آغوز به بره خورانده شود بهتر است اما بعد از 24 ساعت دیگر تاثیرگذاری و فایده کافی را ندارد.
این اتفاق به دو دلیل می‌افتد. اول اینکه تولید آغوز توسط میش پس از 24 ساعت کاهش می‌یابد. دومین دلیل نیز این است که پس از طی یک شبانه روز همانطور که اشاره کردیم قدرت جذب بره برای دریافت مواد مغذی آغوز کم خواهد شد.
برای حفظ سلامت بره تازه متولد شده، ضرورت دارد که بره آغوز را در همان ساعات اولیه پس از تولد، دریافت کند. برای یک بره یک روزه، باید تقریبا به ازای هر یک کیلوگرم وزن بدن چیزی در حدود 200 تا 210 میلی لیتر آغوز در نظر گرفته شود.
در یک کلام باید گفت آغوز برای بره ماده‌ای فوق العاده مهم و ارزشمند است. بسیار ضروری است که در چند ساعت اول زندگی این حیوانات آغوز برای مصرف در دسترس آنها قرار بگیرد.
- درباره تولید مثل گوسفندان اینجا بیشتر بخوانید.
فواید و خواص آغوز :
عمده فواید آغوز مربوط به فرایندهای بره زایی است. این ماده نه تنها به کاهش التهاب و مبتلا شدن دام به عفونت‌های شدید جلوگیری می‌کند، بلکه سیستم ایمنی بدن بره ها را نیز تقویت خواهد کرد.
آغوز می‌تواند به مبارزه با بیماری‌هایی کمک کند که ممکن است سلامت بره شما را بلافاصله پس از زایمان یا در مراحل بعدی زندگی تهدید کند. علاوه بر این موارد برای پیوند رابطه میش و بره هم مفید است.
فایده دیگر آغوز برای بره گوسفندان درمان هیپوترمی (سرمازدگی) می‌باشد، به گونه‌ای که انرژی بره شما را بازیابی کرده و به آن قدرت لازم برای از بین بردن سرما را می‌دهد.
به طور کلی آغوز که به اولین شیر تولید شده پس از زایمان گفته می‌شود حاوی ایمونوگلوبین ها، ویتامین A، مواد معدنی، چربی و دیگر منابع انرژی می‌باشد. ایمونوگلوبین‌ها، پروتئین هایی هستند که به بره یا بزغاله کمک می‌کنند تا در مقابل بیماری ها مقاومت کنند.
چالش‌های تامین آغوز برای بره ها:
ممکن است به نظر برسد که تهیه آغوز ساده بوده و طبیعت همه چیز را به دست می‌گیرد و مطمئن می‌شود که بره، بزغاله یا گوساله تمام آغوز مورد نیاز خود را دریافت می‌کند. البته این شرط در 98 درصد مواقع درست است اما شرایطی وجود دارد که ممکن است در تهیه آغوز برای بره خود دچار مشکلاتی شوید.
نوزادان باید 20 دقیقه پس از تولد بایستاند. اندکی پس از ایستادن، برای خوردن آغوز به سمت پستان می‌روند. پستان های نامرتب، میش هایی با پستان نافرم و پشم و مدفوع زیاد می‌تواند روند رسیدگی به بره ها را مختل کند. نوزادان تازه متولد را می توان برای ارزیابی وضعیت تغذیه با مشاهده پر شدن شکم، مرتبا بررسی کرد. اگر نوزادان تازه متولد شده برای جستجوی پستان بسیار ضعفی هستند و یا مادر از شیردادن به آن ها امتناع می روزد، باید طی دو ساعت پس از تولد با آغوز تغذیه شوند.
در این بخش برخی از رایج ترین این چالش ها را جمع آوری کرده‌ایم.
میش مادر آغوز کافی ندارد:
گاهی اوقات هر چند به ندرت یک میش به دلایلی مثل ضعف بدنی یا داشتن زایمان سخت آغوز کافی ندارد. یا حتی ممکن است به دلیل زایمان دوقلو یا سه قلویی که داشته میزان آغوز مورد نیاز برای این تعداد بره را نداشته باشد. شما باید در تمام فصل آبستنی و زایمان زایش مراقب میش ها و بره های خود باشید و از شیردهی میش ها به بره ها تازه متولد شده مطمئن شوید. اگر چنین مشکلی برای اعضای گله شما رخ داده برای پی بردن به مشکل و اقدامات ضروری فوراً با دامپزشک تماس بگیرید و آغوز مورد نیاز بره‌های خود را تهیه کنید.
آغوز بزها ممکن است برای گوسفندان و بالعکس استفاده شود همچنین آغوز گاو نیز ممکن است استفاده شود. با این حال در همه موارد استفاده از آغوز دیگر گونه ها نشان دهنده انتخاب دوم ضعیف است به علاوه تغذیه آغوز گاو ممکن است باعث کم خونی مهلک در برخی از بره ها شود.
پیوند نخوردن رابطه بین میش مادر و بره:
وقتی یک بره اول متولد می‌شود، معمولا پس از چند دقیقه که بر روی زمین دراز می‌کشد، مادرش شروع به لیسیدن و تکان دادن آن می‌کند تا بلند شود و روی پاهایش بایستد. باز هم در 99% مواقع این چیزی است که اتفاق می‌افتد اما تحت شرایطی ویژه، ممکن است فرایندهای طبیعی طبق برنامه پیش نرود.
به عنوان مثال اگر میش مادر زایمان سختی را تجربه کند یا در حال زایمان یک جفت بره باشد، ممکن است حواس او به هنگام تولد پرت شده و نتواند به نوزادی که اول به دنیا آمده است رسیدگی کند و بره خود را طرد کند. با اینکه این حالت غیر معمول است اما بارها چنین وضعیت رخ داده است. اگر میش از پذیرفتن بره امتناع کرد به دلیل اهمیت خوراندن آغوز باید سریعا دست به کار شد و به صورت دستی به بره آغوز را بدهید.
مشکلات مربوط به سلامت پستان گوسفند:
ماستیت یا ورم پستان یک بیماری رایج در بین گوسفندان است که می‌تواند منجر به مشکلاتی در فرایند ساخت آغوز شود. ماستیت عفونت غدد پستانی است. در حالتی که میش دچار ورم پستان شده باشد، شیر دادن به بره برای میش بسیار سخت است. برای جلوگیری از این قبیل مشکلات باید به صورت مداوم سلامت اعضا گله خود را به خصوص میش ها را از طریق بررسی پستان‌ها پیگیری کنید.
مصرف کافی آغوز چند عاملی است و همه جوانب برای بقای نوزاد بسیار مهم است.
چگونه از اینکه بره مقدار کافی آغوز را دریافت کرده مطمئن شویم؟
- جهت اطلاع یافتن از قیمت مرغ و خروس سیاه کلیک کنید.
به زمان توجه کنید:
مصرف آغوز برای بره گوسفندان در 24 ساعت اول زندگی ضروری است. هر چه زودتر این ماده غذایی را به بره برسانید، برای سلامتی این حیوان اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. اساسا در چند ساعت اول، آغوز انرژی مورد نیاز بره جهت گرم شدن و پا گرفتن را فراهم می‌کند. آغوز به جز یک منبع فوری انرژی یک منبع گرما بخش نیز محسوب می‌شود. تا زمانی که بره آغوز را دریافت نکرده باشد مجبور است از لایه‌ای از چربی تحت عنوان چربی قهوه‌ای برای گرم نگهداشتن اندام های بدن خود استفاده کند.
همچنین آنتی بادی های موجود در آغوز می‌توانند به محفاظت از بره های تازه به دنیا آمده در برابر عوامل بیماری زا کمک کنند. بهترین زمان جهت دریافت آغوز تا 30 دقیقه پس از تولد است.
تغذیه و خوراندن دستی آغوز به بره:
همانطور که قبلا ذکر شد، در برخی موارد ممکن است مجبور شوید به صورت دستی به یک بره غذا بدهید. البته قبل از خوراندن دستی آغوز، بهتره از گرم بودن بدن بره مطمئن شوید. اگر بدن بره گرم نیست بهتره آن را برای مدتی کوتاه در کنار یک منبع حرارتی قرار دهید. این برای هضم بهتر آغوز ضروری است.
پس از گرم کردن بدن بره بهتر بار دیگر آن را برای خوردن شیر از سرپستان میش تشویق کنید. اگر این حرکت بازهم جواب نداد با استفاده از بطری به بره شیر دهید. سرپستانک های بره و بزغاله که برای دادن دستی آغوز استفاده می‌شود در فروشگاه های لوازم کشاورزی موجود است. همچنین نوزادان بسیار ضعیف باید از طریق لوله معده تغذیه شوند
- در این سایت بخوانید: نحوه شیر دادن به بره با استفاده از بطری
از مصرف مکمل ها اجتناب نکنید:
در حالت عادی هر بره پس از به دنیا آمدن، قادر است از پستان مادرش شیر بخورد. اما اگر میش را در حین زایمان از دست دادید یا میش بره را قبول نمی‌کنید، باید از مکمل های مخصوص جهت تغذیه بره استفاده کنید.
ممکن است بتوانید آغوز مورد نیاز را از میش دیگری که در همان زمان زایمان داشته تهیه کنید ولی در غیر این صورت باید همواره تحت شرایطی مناسب مقدار آغوز را ذخیره سازی نمایید و یا از جایگزین های آن در فروشگاه های دامپروری استفاده کنید. استفاده از آغوز گاو یا بز نیز با اینکه کیفیت لازم را تا حدودی ندارد اما یک روش جایگزین دیگر برای چنین شرایطی محسوب می‌شود. حتما از قبل سلامت گاو یا بزی که آغوز را از آن می‌گیرد، بررسی کنید. راه اصولی تر برای تشخیص کیفیت آغوز آزمایش این ماده است که متاسفانه در بسیاری از مواقع این آزمایش توسط دامدار انجام نمی‌شود.
در ضمن اگر مقداری آغوز منجمد را ذخیره سازی کرده‌اید باید آن را در آب گرم (نه خیلی داغ) حرارت دهید چونکه حرارت زیاد باعث از بین رفتن آنتی بادی و برخی مواد مغذی آغوز می‌شود.
آغوز باید در ظروف 50 میلی لیتری منجمد شود و آن را با خیال راحت می‌توان تا شش ماه در فریزر نگهداری کرد.
بره باید به مقدار کافی آغوز بخورد:
بره های شما باید در اسرع وقت پس از تولد، مقدار زیادی آغوز دریافت کنند. در حالت ایده آل، آغوز مصرفی باید حداقل 5 درصد وزن بدن بره باشد و در طی 12 ساعت اول زندگی در طی دو تا سه بار استفاده شود.
البته توجه داشته باشید که گاهی اوقات تغذیه نامناسب میش پیش از زایمان و در زمان آبستنی می‌توانند تا حدودی بر کیفیت آغوز تاثیر گذار باشد.
رابطه مشخصی بین انرژی و مواد مغذی دریافتی میش در سه هفته آخر بارداری با کمیت و کیفیت آغوز تولیدی پس از زایمان بره وجود دارد. بیشتر میزان رشد غدد پستانی در ماه آخر بارداری اتفاق می‌افتد. چک کردن نمره و وضعیت بدنی میش در شش هفته آخر آبستنی بسیار حائز اهمیت است، این موضوع را جدی بگیرید.
خوردن آغوز از پستان سالم و تمیزی که هیچگونه ترشح چریکی نداشته باشد. اندازه وزن دقیق بره ها نیز در 24 اولیه پس از تولد برای خوراندن مقدار مناسب آغوز مهم است.
در شرایط خاص آیا می‌توان آغوز را بعد از 24 ساعت به بره داد؟
نمی‌توانیم با اطمینان در خصوص این مورد صحبت کنیم اما به نظر می رسد خوراندن دیر هنگام آغوز از نخوردن آن خیلی بهتر است. بر اساس تجربه ما و سایر دامداران، خوردن این طلای مایع برای رشد بره ها بسیار با اهمیت است.
- در نهایت اگر به دنبال آخرین قیمت گوسفنده زنده هستید، این مطلب را نیز پیشنهاد می‌کنیم، بخوانید.
