آیا تا به حال گوسفند شاخ دار دیده‌اید؟ گوسفند بدون شاخ چطور؟
بیشتر مردم زمانی که در مناطق روستایی و عشایری در حال مشاهده یک گله گوسفند هستند، این سوال را از خود می‌پرسند که چرا در یک گله بعضی گوسفندان داری شاخ هستد و برخی دیگر شاخ ندارند؟
در یک مقاله دیگر از وب سایت تخصصی بازار گوسفند قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم. پس برای اینکه با نکات مطرح شده به طور کامل آشنا شوید، حتما تا انتها همراه ما بمانید.
اساسا شاخ داشتن یا نداشتن گوسفند به نژاد آن و جنسیت گوسفند مربوط می‌شود. در دنیا برخی نژادهای گوسفند وجود دارند که در آن هم قوچ ها و هم میش ها، هر دو دارای شاخ هستند اما نژادهای دیگری نیز وجود دارند که در هر دو جنسیت نر و ماده فاقد شاخ می باشند. به جز این دو مورد حالت دیگری نیز وجود دارد که تنها قوچ ها (گوسفندان نر) شاخ دارند.
چرا گوسفندان شاخ دارند؟
شاخ برای گوسفند به عنوان ابزاری جهت مقابله با شکارچیان و تعیین قدرت برای جفت گیری شناخته می شود. هنوز در دنیا نژادهایی از گوسفندان وحشی به شاخ های خود برای زندگی در طبیعت نیاز دارند، اما اغلب گوسفندان اهلی شاخ هایی دارند که صرفا یادگار اجداد خود هستند و کاربردی برای این حیوانات ندارند.
همه چیز درباره شاخ گوسفند
بیایید نگاهی به برخی از ویژگی های منحصر به فرد شاخ گوسفند از جمله نحوه شکل گیری و رشد آن بیندازیم.
- شاخ گوسفند توخالی است. این قسمت از بدن گوسفندان از یک غلاف کراتین ساخته شده و بر روی یک هسته استخوانی که به جمجمه گوسفند متصل است، قرار دارد.
- شاخ گوسفند در طول عمر این حیوان مدام رشد می‌کند اما سریع ترین سرعت رشد شاخ در طول دو یا سه سال اول زندگی حیوان رخ می دهد. در بسیاری از مواقع با بررسی طول شاخ گوسفند می توان سن این حیوان را حتی تشخیص هم داد.
- برعکس شاخ بز که تمایل به رشد مستقیم دارد، شاخ گوسفند معمولا به صورت مارپیچی بزرگ می شود.
- برای تشخیص نوع شاخ گوسفند باید عواملی همچون نوع نژاد، سن گوسفند و حتی جنسیت آن را به طور کامل بررسی کنید.
- نکته جالب دیگری که وجود دارد این است که در نژادهایی که هم گوسفند نر و هم ماده شاخ دارند، شاخ گوسفند نر همیشه بزرگتر و چشمگیرتر به نظر می‌رسد.
- در برخی تحقیقات مشخص شده است که اگر دو گونه از نژاد گوسفند شاخ دار با نژاد گوسفند بی شاخ جفت گیری داشته باشند، حدود 25 درصد احتمال دارد که بره های متولد شده، دارای شاخ باشند. بررسی این موارد از لحاظ دانش ژنتیکی به دامداران کمک می کند تا گوسفندان موردنظر خود را با دقت بیشتری پرورش دهند.
- در میان گله های گوسفندان وحشی، داشتن شاخ بزرگتر به این معنی است که این حیوان شانس بیشتری برای زندگی در مقایسه با بقیه گوسفندان دارد.
- در برخی از نژادها، شاخ ها رتبه اجتماعی و قدرت جفت گیری قوچ را تعیین می کنند. به این صورت که هر چه شاخ یک قوچ بزرگتر باشد، احتمال بیشتری برای پیروزی در مقابل سایر قوچ ها گله دارد.
- 8 می سال 2019 یک گوسفند هفت ساله از آلاباما توانست رکورد گینس برای طولانی ترین شاخ را بدست بیاورد. اندازه شاخ های این گوسفند خارق العاده از نوک تا نوک چیزی در حدود 323 سانتی متر بوده است.
معرفی چند نژاد از گوسفندان که از شاخ های بزرگی برخوردار هستند:
گوسفند جاکوب (جیکوب یا یعقوب)
این گونه گوسفند، نژادی هستند که در آن گوسفند نر و ماده هر دو شاخ دارند. گوسفند جاکوب جثه کوچکی دارند و به رنگ سیاه و سفید دیده می شوند. نکته جالبی که وجود دارد این است که در میان این نژاد بسیاری از گوسفندان به دلیل برخورداری از یک ژن خاص حتی بیشتر از یک دسته شاخ دارند. همچنین ماده ها شاخ کوچکتر و ظریف تری نسبت به نرها دارند.
این نوع گوسفند اولین بار در اواسط قرن بیستم به آمریکا شمالی جهت نگهداری آورده شد. از آن زمان تراکم جمعیتی این گوسفندان در آمریکا نسبت به سایر گله های مشابه خود در دیگر نقاط دنیا به بیشترین حد خود رسیده است. گوسفندان شاخ دار جاکوب نه تنها در میان گله داران، بلکه در میان فعالان صنایع بافندگی و ریسندگی نیز به خاطر پشم باکیفیت، بسیار پرطرفدار هستند.
- در مورد بهترین نژادهای گوسفند جهان اینجا بیشتر بیشتر بخوانید.
نحوه کوتاه کردن یا بریدن شاخ گوسفند
از آنجایی که نگهداری گوسفندان با شاخ بلند و تیز به نسبت سخت است و به جز ایجاد خطر برای دامداران و همچنین سایر گوسفندان، ممکن است روند رشد شاخ به گونه‌ای پیش رود که با چیدن به سر و صورت خود گوسفند آسیب وارد کند، دامداران تمایل دارند این ناحیه از بدن را با یک استخوان به جمجمه حیوان متصل شده را از بین ببرند. البته قبل از بریدن کلی می‌توان قسمتی از شاخ را نیز کوتاه کرد.
به دلیل حساس بودن این عمل باید توسط ترجیحا دو شخص باتجربه و ماهر انجام شود. برای بریدن شاخ می‌توان از اره برقی مخصوص استفاده کرد. گوسفندان در ناحیه شاخ گیرنده‌های حسی چندانی ندارند، اما وقتی که آنها را برای این نگه می‌دارید، دچار تنش و استرس می‌شوند به همین خاطر باید محل اتصال شاخ به جمجمه را به آرامی و اصولی برش داد. بعد از اینکه فرایند بریدن را تمام کردید، آن ناحیه را سنباده بزنید. این کار نیز تضمین می‌کند که شاخ دیگر تکه تکه نمی‌شود، نمی‌شکند و به سایر گوسفندان گله آسیبی وارد نخواهد کرد. در ضمن از روش سوزاندن نیز می‌توانید استفاده کنید.
گوسفند کوهی آمریکا (Bighorn Sheep)
گوسفند شاخ بزرگ یا کوهی آمریکایی، نژادی است که به رنگ معمولا قهوه ای مایل به خاکستری با لکه‌های سفید در قسمت پشت، پوزه و پاها دیده می شوند. اصلی ترین مشخصه‌ی این نژاد داشتن ها شاخ های بزرگی می باشد که سنگینی آنها تا 14 کیلوگرم نیز می رسد. در ضمن محل اصلی زندگی این نژاد خاص کوه های راکی در قاره آمریکای شمالی است.
گوسفند بیگورن صحرا (Desert Bighorn)
یکی دیگر از مشهورترین گوسفندان شاخ دار، این نژاد خاص می باشد. این نژاد نیز با رنگی روشن تر از گونه بالایی در رشته کوه راکی زندگی می کنند. قوچ های این نژاد حدود 100 کیلوگرم وزن دارند و معمولا قد آنها تا 105 سانتی متر می رسد.
- جهت خرید گوسفند زنده و مرغ و خروس در تهران کلیک کنید.
چرا اکثر دامداران گوسفندان بدون شاخ را برای نگهداری ترجیح می دهند؟
مهم ترین علت این مورد به خطر فیزیکی برخورد شاخ گوسفند با تجهیزات، سایر اعضای گله و نیروی انسانی فعال در محیط دامداری مربوط می شود. به طورکلی گوسفندان سر گوسفندان شاخ دار در بین نرده ها، آخورها و … گیر می‌کند و یا به یکدیگر آسیب می رسانند. علاوه بر این موضوع نگهداری گوسفند شاخ دار سخت تر است، چرا که در هنگام انجام عملیات هایی همچون سم چینی، چیدن پشم و یا خوراندن دارو امکان مهار کردن حیوان دشوارتر می شود.
همانطور که اشاره کردیم بسیاری از نژادهای گاو و گوسفند به طور طبیعی فاقد شاخ هستند اما اگر بخواهید، می توان با دستکاری ژنتیکی، گله ای بدون شاخ را به وجود آورد.
با 5 نکته برای دفع خطر حمله قوچ آشنا شوید.
