تب برفکی یک بیماری به نسبت رایج در میان گوسفندان و گاوها است و در صورت کنترل نشدن برای صنعت دامپروری بسیار زیان‌بر خواهد بود. در این مقاله به دلیل اهمیت شناخت این بیماری برای دامداران، سعی می‌کنیم به صورت کامل علائم، روش‌های پیشگیری و درمان آن را به شما معرفی کنیم.
شناخت بیماری تب برفکی
این بیماری در دسته بیماری‌های ویروسی عفونی واگیردار در نشخوارکنندگان قرار می‌گیرد. تب برفکی یا بیماری طبقه در کشورهای مختلف دنیا از جمله ایران به عنوان یک نوع بیماری نسبتا شایع با سرعت سرایت بالا شناخته می‌شود. بی‌توجهی به روش های پشگیری و درمان آن بسیار خطرناک است و باعث ایجاد تلفات در گله خواهد شد.
قطعا بهترین روش درمانی برای بیماری تب برفکی به کارگیری روش های پیشگیرانه به جای استفاده از دارو در دام های مبتلا شده است. تب، تاول در دهان سر پستان ها و سم از نشانه های اصلی این بیماری محسوب می‌شود.
بیماری تب برفکی چیست؟
همانطور که اشاره کردیم، عامل این بیماری ویروس بسیار مقاوم و خطرآفرینی است که در صورت رشد می‌تواند بین 5 تا 100 درصد یک گله دامی را مبتلا کند. این ویروس شدیدا مسری بوده و سبب ضعف بدنی و تلفات دام نیز خواهد شد. گله گاو گوشتی، و شیری، گوسفند و بز، در صورت نکردن رعایت نکردن برخی موارد پتانسیل درگیری با این بیماری را دارند. بعضی اوقات خسارت بیماری تب برفکی به حدی است که حتی می‌تواند منجر به ورشکستگی کامل دامدار نیز شود.
از آنجایی که پیش گیری و درمان بیماری های گوسفندان حائز اهمیت ویژه ای برای گله داران است، پیشنهاد می کنیم تا حد امکان به پیشگیری و کنترل شیوع آن دقت ویژه‌ای داشته باشید تا دچار زیان‌های سنگین مالی نشوید.
این مریضی همانطور که اشاره شد به شدت واگیردار بوده و از سرعت شیوع زیادی برخودار است. عامل شیوع این بمیاری در فصول سرد معمولا بیشتر رواج پیدا می‌کند.
در بیشتر مواقع حیواناتی که دچار این بیماری می شوند اشتها خود را به غذا خوردن از دست می دهند. تب اولین نشانه می باشد که ممکن است بعد از 48 ساعت ازبین رود. لنگش، کاهش تولید شیر، افزایش نرخ مرگ و میر، سقط جنین از دیگر مواردی است که دام به آن دچار می شود.
روش‌های شیوع بیماری تب برفکی در بین گله‌های مختلف دامی
این ویروس می تواند از طریق شیر، ترشحات دهانی و بزاق، ادرار دام بیمار به دیگر دام ها، تماس بدنی و همچنین از طریق مصرف مشترک غذا و آب منتقل شود.
ویروس تب برفکی قابلیت انتقال از طریق هوا را نیز دارد. همچنین ممکن است این ویروس از طریق خودرو یا لباس‌های آلوده اشخاص از یک دامداری دیگر یا خوراک آلوده نیز به واحد پرورش دام شما منتقل شود.
مهم ترین علامت بیماری تب برفکی در گوسفندان لنگش می باشد و برای حیواناتی که ضعیف تر هستند خطر بیشتری دارد. زخم های شدید بر روی دهان، سم، پوزه و پستان حیوان هم از دیگر علائم آن است. تاول های ایجاد شده بعد از مدتی در پس از شروع بیماری پاره می شوند و به زخم تبدیل می‌شوند.
در این بیماری سیستم ایمنی بدن دام به شدت افت ضعیف می‌شود. چنین وضعیتی به صورت غیر مستقیم سبب رشد بیماری در سایر نقاط بدن دام نیز خواهد شد.
- با صفر تا صد نکات آموزشی شغل دامپروری آشنا شوید.
علائم اولیه تب برفکی چیست؟
این بیماری کشنده ویروسی معمولا در ابتدا با تب به مدت دو تا سه روز شروع شده و بعد از مدتی روند رو به رشد آن با ظاهر شدن آبسه‌ها و تاول‌هایی در داخل دهان و سایر قسمت های بدن مانند پا ادامه پیدا می‌کند و سبب ایجاد لنگش در بدن گوسفندان، گاو ها و بزها خواهد شد. عموما دوره کمون بیماری 3 تا 6 روز است. ریزش چسبناک بزاق از دهان و بینی و کوبیدن شدید پا بر روی زمین نیز از سایر علائم مهم بیماری تب برفکی در بین گوسفندان، گاوها و بزها محسوب می‌شود.
توجه داشته باشید که گاهی اوقات ممکن است فقط در دهان یا پا و گاهی اوقات در هر دو قسمت این علائم پدیدار شوند.
در ضمن از دیگر نشانه های ابتلا دام به بیماری تب برفکی (بیماری طبقه) آویزان شدن گوش هاو زبان، خارج شدن مایعاتی کف مانند از دهان است. بازهم تاکید می‌کنیم که شیوع این بیماری در دامداری ها بسیار خطرناک و جدی است و باید سریعا دامپروران باید به فکر درمان آن و کمک گرفتن از دامپزشکان باشند.
برای تشخیص دقیق علائم بالینی، دامپزشکان از طریق ارزیابی و معاینه بدنی دام و همچنین آزمایشات مختلف اقدام به درمان می‌کنند.
- در این سایت بخوانید: دارو هفت درد دامی چیست؟
روش های پیشگیری و درمان بیماری تب برفکی
به دلیل اینکه عوامل بسیار مختلفی در شیوع این بیماری ممکن است نقش داشته باشند، برای جلوگیری از آن دامداران باید به موارد بهداشتی گوناگونی همیشه توجه داشته باشند. توجه به نکات بهداشتی گله، تغذیه مناسب و واکسیناسیون مرتب برای پیشگیری از بیماری تب برفکی بسیار حائز اهمیت است.
حتما دام های خود را واکسینه کنید و به موضوع حفاظت زیستی گله توجه داشته باشید. خوشبختانه امروزه بعضی از مراکز تولید دارو در کشور واکسن مربوطه را تولید می‌کنند که می توانید از آنها استفاده کنید. واکسن تب برفکی را می توانید حدودا هر 6 ماه یکبار در فصول پاییز و بهار به گله خود تزریق نمایید.
در فصول سرد سال و نوسانات دمایی محیط نگهداری دام‌ها، میزان واگیری تب برفکی به نسبت افزایش پیدا می‌کند. همانطور که اشاره شد رعایت کامل نکات بهداشتی و قرنطینه نمودن حیوانات درگیر به شدت می تواند کمک کننده باشد.
توجه: برای کنترل بهتر و سریع تر این بیماری شایع حتما با دکتر دامپزشک در این خصوص مشورت کنید. به کارگیری مواد ضدعفونی کننده همچون آهک در پیشگیری از بیماری تب برفکی بسیار مفید هستند. ویروس تب برفکی به طور کلی از آن دسته ویروس هایی است که توانایی بالایی برای زنده ماندن در مقابل به کارگیری مواد ضدعفونی کننده را دارد. از این مواد در ورودی جایگاه و درب‌های سالن نگهداری حتما استفاده کنید.
قطرات ترشح شده از تاول ها و زخم های ایجاد شده در صورت برخورد با تجهیزات مانند آخور ، البسه کارگران و … می تواند به سرعت پخش شود اما دامداران می توانند با مصرف مستمر مواد ضدعفونی کننده این بیماری را کنترل نمایند.
پرسش های متداول در خصوص بیماری تب برفکی
تب برفکی ممکن چه حیواناتی را مبتلا نماید؟
گاو، گاومیش، گوسفند، بز، خوک، گوزن و آهو به بیماری تب برفکی حساس می‌باشند.
عوارض تب برفکی چیست؟
از عوارضی که پس از ابتلای به تب برفکی بر جای می‌ماند می‌توان به سقط جنین، ورم پستان، کاهش اشتها، اختلال تنفسی همراه با له له زدن، رشد بیش از حد پوشش بدن، زمین گیر شدن و کاهش تحمل گرما اشاره کرد.
چرا فراهم نمودن جیره غذایی مناسب برای دام ها در زمان درگیری با بیماری تب برفکی مهم است؟
بدون شک داشتن تغذیه مناسب به دام هایی که به بیماری تب برفکی مبتلا شده اند بسیار کمک می کند تا بتوانند هر چه زودتر روند درمانی را طی نمایند و ایمنی بدنی خود را باز یابند. از آنجایی که به طور معمول گوسفندان درگیر با تب برفکی دچار کاهش اشتها و ضعف می شوند باید سعی شود از جیره غذایی مقوی برای این حیوانات استفاده کرد. همانطور که اشاره شد گوسفندان مبتلا شده به این نوع بیماری دچار زخم در قسمت های مختلف بدن از جمله دهان و لثه می شوند باید تلاش شود جیره ای برای آنها تهیه کرد که نرم یا خیش شده باشند و زودتر هضم شوند.
تاثیر استفاده از پنی سیلین برای تب برفکی چیست؟
پنی‌سیلین یک آنتی‌بیوتیک است که به‌طور عمده برای درمان عفونت‌های باکتریایی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما برای تب برفکی (که ناشی از یک ویروس است) تأثیر مستقیمی ندارد. تب برفکی یک بیماری ویروسی است که به‌وسیله ویروس فیکو ویروس‌ها ایجاد می‌شود و پنی‌سیلین به‌خاطر خاصیت ضدباکتریایی خود نمی‌تواند بر ویروس‌ها تأثیر بگذارد. با این حال، یکی از عوارض رایج تب برفکی ایجاد عفونت‌های باکتریایی ثانویه است که می‌تواند مشکلاتی مانند عفونت زخم‌ها یا عفونت‌های تنفسی را به همراه داشته باشد. در این موارد، استفاده از پنی‌سیلین می‌تواند به‌عنوان بخشی از درمان برای جلوگیری از گسترش عفونت‌های باکتریایی و تسریع روند بهبودی مؤثر باشد. بنابراین، پنی‌سیلین به‌طور مستقیم به درمان تب برفکی نمی‌پردازد، اما در شرایطی که عفونت‌های باکتریایی ثانویه بروز کنند، ممکن است به درمان این عوارض کمک کند.
سخن آخر:
در آخر دوباره توصیه می‌کنیم که برای تشیخص و درمان بیماری حتما از دامپزشک کمک بگیرید. همچنین به عنوان یک دامدار موفق با شرکت در کارگاه‌های آموزش دامپروری، مطالعه مطالب علمی و استفاده از رسانه‌های اجتماعی دانش خود را در خصوص بیماری های همچون بیماری تب برفکی افزایش دهید یا به روز نگهدارید. عمل به چنین نکاتی از خسارات هنگفت به گله جلوگیری خواهد کرد.
برای دامداران در مناطق سردسیر، چه تدابیری برای کاهش شیوع تب برفکی پیشنهاد می‌کنید؟
برای دامداران در مناطق سردسیر، پیشگیری از تب برفکی می‌تواند با اقدامات زیر مؤثر باشد: جلوگیری از تماس دام‌ها با دام‌های آلوده، استفاده از قرنطینه برای دام‌های جدید، و حفظ بهداشت محیط. همچنین، تزریق واکسن تب برفکی در فواصل زمانی مشخص برای تقویت ایمنی دام‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این مناطق، تأمین فضای گرم و خشک برای دام‌ها برای جلوگیری از شرایط استرس‌زا نیز ضروری است
سلام میشه بگید که این بیماری تب برفکی چقدر سریع از یک دام به دام دیگر می‌تونه منتقل بشه؟
اساسا تب برفکی مریضی بسیار مسری است و می‌تواند به سرعت از یک دام به دام دیگر منتقل شود، به ویژه در شرایطی که تماس نزدیک بین دام‌ها وجود دارد. این بیماری از طریق تماس با ترشحات بدن دام آلوده، مانند بزاق، ادرار و مدفوع، یا از طریق تماس با لوازم آلوده مانند ابزارها و تجهیزات دامداری منتقل می‌شود. برای جلوگیری از گسترش بیماری، جداسازی دام‌های مبتلا و رعایت استانداردهای بهداشتی ضروری است.