صنعت چرم سازی یکی از قدیمی ترین صنایعی است که از گذشته های بسیار دور انسان ها در این صنعت مشغول به کار بوده اند. از مهم ترین موارد استفاده از چرم می توان به تولید وسایلی مانند: کیف، کفش، انواع لباس، روکش های صندلی، زین اسب و … اشاره کرد.
چرم به چند دسته تقسیم بندی می شود؟
چرم ها به طور کلی به دو دسته چرم مصنوعی و چرم طبیعی طبقه بندی می شوند که هر کدام موارد مصرف مخصوص به خود را دارند. چرم طبیعی از پوست حیواناتی مانند بز، گاو، گوسفند، گاومیش و… ساخته میشود در حالی که چرم مصنوعی از مواد شیمیایی بدست می‌آید.
صنعت چرم سازی یکی از صنایعی است که در صورت داشتن حمایت های کافی می تواند سبب اشتغال به کار بسیاری از افراد جویای کار شود و این محصول را می توان به کشورهای زیادی نیز صادر کرد و سودآوری خوبی از این طریق بدست آورد.
مهم ترین کشور های تولید کننده چرم در جهان کدام اند؟
در حال حاضر شش کشور برتر تولید کننده این محصول عبارتند از: چین، ایتالیا، هند، برزیل، کره و روسیه که سهم عمده ای از تولید ومصرف این ماده سودآور را در اختیار دارند. پوست استفاده شده در صنایع چرم این کشورها بیشتر از کشورهایی که امکان فرآوری و تبدیل به محصولی با کیفیت را ندارند وارد میشود. در حدود 80 درصد از تولید چرم در جهان به کشور چین تعلق دارد.
دباغی چیست؟
دباغی یک فرآیند صنعتی است که در آن پوست حیوانات مختلف، از جمله گاو، گوسفند و بز، با استفاده از تکنیک‌های خاصی تبدیل به چرم میشود. پس از آماده‌سازی پوست، فرآیند دباغی انجام میشود. در این فرآیند، پوست با استفاده از مواد شیمیایی مخصوص، مانند مواد دباغی و رنگ‌ها، به چرم تبدیل میشود. این مواد شیمیایی علاوه بر تبدیل پوست به چرم، به آن خواصی نظیر انعطاف‌پذیری، مقاومت در برابر سایش و خوردگی، جذب رنگ و ضد آبی را می‌بخشند.
در ادامه و پس از انجام فرایندهای فوق جهت رنگ آمیزی و افزایش نرمی و لطافت پوست، چرم راهی مراحل بعدی در کارخانه‌های چرم سازی میشود.
روش های دباغی
برای تبدیل پوست به چرم با کیفیت چندین روش وجود دارد و از مواد شیمیایی، انواع اسیدها، نمک ها برای رنگ آمیزی این محصول استفاده می شود.
چرم مصنوعی چیست؟
چرم مصنوعی یک جایگزین ارزان قیمت تر برای چرم طبیعی است که با استفاده از مواد شیمیایی نظیر پلی اورتان ساخته می شود و با مواد پلاستیکی و دانه ای پوشیده می شود . این نوع از چرم شباهت زیادی به چرم طبیعی داشته و در نگاه اول نمی توان تفاوت چندانی را شناسایی کرد.
ساختار رنگ و دانه بندی در چرم طبیعی نامرتب تر از چرم مصنوعی است و از مهم ترین تفاوت های آنها می توان به این موارد اشاره کرد:
- در زمانی که یک قطعه از چرم مصنوعی برش می خورد لبه برش اغلب صاف و یک دست می باشد.
- چرم طبیعی دارای یک ساختار فیبری است که می توان آن را با ابزارهایی مانند ذره بین مشاهده کرد.
- چرم مصنوعی با حرارت دیدن ذوب می شود و می سوزد در حالی که چرم طبیعی در این هنگام می درخشد و فشرده می شود بدون آنکه آتش بگیرد.
- یکی دیگر از مهم ترین مشخصه های چرم طبیعی بوی آن است که منحصر به فرد می باشد اما برخی از کارخانه های تولید کننده چرم مصنوعی با اضافه کردن مواد معطر سعی می کنند این بو را به محصول خود بدهند.
چگونگی شناخت چرم طبیعی :
چرم طبیعی ساخته شده از پوست حیوانات اهلی و وحیوانات وحشی می‌باشد. تنوع طرح، تراکم و محصولات تولید شده از چرم گاوی بسیار زیاد است.
مزایای اقتصادی چرم
طی چندین سال گذشته تجارت پوست، چرم و صنایع چرم سازی به طور شگفت آوری با رشد مناسب همراه بوده است.
ارزش مادی و اقتصادی تولید چرم در سطح جهانی از زنجیره به هم پیوسته از تولید و دباغی پوست تا ساخت محصولات درجه یک تشکیل شده است.
امروزه در بین اقشار خاصی از جامعه خرید محصولات چرمی بیشتر مدنظر می‌باشد. در کشور ما به دلیل شرایط خوبی که در بحث تولید چرم وجود دارد صادرات این محصولات با قیمت مناسب امکان پذیر است. صنعت چرم سازی بر پایه تولید گوشت است به این صورت که از آنجایی که شخص دامدار می تواند علاوه بر گوشت دام پرورش یافته خود، پوست این حیوان را نیز به فروش برساند.
با ایجاد بستر مناسب از دانش انسانی، ماشین آلات، مواد شیمیایی، افزایش سطح مهارت کارکنان این کارخانه های چرم سازی و صادرات به دیگر کشورها سالیانه این صنعت می‌تواند ارز آوری خوبی را بر کشور به ارمغان آورد.
تربیت و آموزش نیروی متخصص با کمک روش های جدید باعث کاهش هزنیه های تولیدی محصولات چرمی خواهد شد.
چرم گاوی
چرم گاوی در دسته محبوب ترین و رایج ترین انواع چرم های طبیعی است که در برابر پارگی، سوراخ شدگی بسیار مقاوم است و استحکام کششی بالایی را دارد و عایق حرارتی خوبی نیز می‌باشد و نسبتا ارزان قیمت تر است. چرم گاوی، نوعی از چرم با دوام است که بسیار قدیمی می‌باشد و از گذشته های دور مورد استفاده ی انسان ها قرار گرفته است. امروزه نیز درصد زیادی از تولیدات کارخانه های چرم سازی مربوط به این نوع چرم می‌باشد.
چرم گاوی به طور میانگین قیمت بالاتری را نسبت به چرم شتری و یا چرم های بزی دارا هستند.
چرم گوزن
چرم ساخته شده از پوست گوزن فوق العاده نرم است که برای ساخت لباس و لوازم جانبی مانند دستکش به گزینه ی ایده آلی تبدیل شده است، اما در برابر رطوبت مقاومت بالایی نداشته و همچنین بسیار گران قیمت نیز می‌باشد.
چرم گوسفندی
در صنعت چرم سازی، استفاده از مواد اولیه با کیفیت و مقرون به صرفه بسیار اهمیت دارد. یکی از مواد اولیه محبوب برای تولید چرم، پوست گوسفند است. پوست گوسفند دارای ویژگی‌هایی است که آن را به یک ماده اولیه محبوب در صنعت چرم سازی تبدیل کرده است. این نوع پوست از ویژگی هایی همچون انعطاف‌پذیری بالا، نرمی، مقاومت در برابر سایش و خوردگی، و توانایی جذب رنگ خوب برخوردار است.
مقاومت چرم گوسفندی در برابر انواع سایش ها فوق العاده است و حتی بعد از استفاده های طولانی مدت جنس آن نرم تر می شود. از چرم گوسفند برای ساخت جلدهای کتاب، دستکش، کیف و … استفاده می شود و ایتالیا بزرگترین تولید کننده این محصول در اروپا می باشد. به صورت عام ضخامت و وزن این محصول نیز کم است. تنوع رنگی نسبت به سایر نوع چرم ها محدود تر می‌باشد.
پوست گوسفند پس از ذبح و کشتار این حیوانات در کشتارگاه‌های مختلف جمع آوری شده و برای اجرای فرایندهای دباغی راهی کارخانه‌های چرم سازی میشود. البته این نوع پوست به مانند سایر پوست‌‌ها باید قبل از اجرای کارهای دباغی از هر نوع آلودگی پاکسازی شوند.
پوست گوسفند منبع درآمد مناسب برای دامداران
با وجود اینکه پوست گوسفند و بز به صورت یک محصول دامی جانبی نسبت به گوشت و شیر شناخته می شود اما همانطور که می دانید در بازار می توانید پوست را به قیمت مناسب بفروش برسانید. در گذشته بر اساس دیدگاه های نادرست از ارزش این فراورده، دامداران و قصابان مراقبت کافی از این محصول را انجام نمی‌دادند. خوشبختانه امروزه با توجه به قیمت خوبی که برای پوست گوسفندی وجود دارد، تمامی کسانی که در زمینه تولید چرم شریک هستند به ارزش این محصول پی برده اند و از کشتارگاه و مرحله پوست کنی دام تا مراحل نهایی تولید چرم از آن محافظت و استفاده می‌کنند.
از چرم گوسفند در صنعت مد و پوشاک و تولید اکسسوری‌های چرمی بسیار استفاده میشود.
مراقبت و نگهداری از چرم گوسفند:
با جلوگیری از تماس چرم با آب و رطوبت زیاد و همچنین تمیز نگهداشتن آن با استفاده از دستمال نرم و خشک و محصولات مراقبتی مخصوص چرم، طول عمر مفید چرم گوسفندی خود را افزایش دهید.
بهتره به خاطر قدرت جذب آب بالا، اصلا چرم از جنس پوست گوسفند را با آب نشویید، زیرا ممکن است آسیب ببیند.
چرم بز
پوست بز به همان پوست بز و یا چرم ساخته شده از آن اطلاق می شود این محصول در این صنعت بسیار پرکاربرد است. متوسط قیمت چرم بزی کم تر دیگر از چرم ها هست.
وزن محصولات تولید شده از چرم بز کم تر از سایر نوع چرم ها می‌باشد. این کاهش وزن به دلیل تراکم نسبتا پایینی است که در این نوع چرم طبیعی وجود دارد.
. در دنیا حدود 800 میلیون رأس بز وجود دارد و حداقل حدود 50 درصد پوست های حاصل از کشتار بزها مورد فرآوری قرار می‌گیرد. متوسط محصول به دست آمده از هر پوست حدود 0.5 متر مربع می باشد.
در طول 30 سال اخیر، صنعت پوست بز از کشورهای آمریکا و اروپا به سمت کشورهای با هزینه کارگری کمتر و قوانین ضعیف تر کشیده شده است. صنعت پوست بز یک صنعت نیازمند کارگر زیاد می باشد و برای میلیون ها فرد شغل ایجاد می کند و در کشورهای در حال توسعه مثل چین، هند، پاکستان، بنگلادش و اندونزی وجود دارد. در یک تحقیق نشان داده شد که حدود 0.7 میلیون انسان در صنعت چرم و پوست بز در هند مشغول به کار هستند.
پوست بز یک محصول فرعی از صنعت گوشت بز می باشد. انواع مختلف چرم برای اهداف مختلفی تولید می شوند. بیشترین انواع محصولات تولید شده از پوست های بز چرم های جیر، رنگ آنیلین و جلادهنده ها می باشند. فشردگی و مقاومت بالای چرم بز باعث شده که برای ساخت کفش مناسب باشد. از چرم بز همچنین برای ساخت کیف دستی، کیف زنانه و عینک نیز استفاده می شود.
چرم تمساح
این نوع از چرم در ساخت و تولید انواع کیف دستی، کفش، کمربند و کلاه های لوکس و با ارزش که عمدتا توسط افراد ثروتمند خریداری میشود.
چرم شتری
نوع دیگری از چرم طبیعی، چرم ساخته شده از پوست شتر می باشد که طی سال های گذشته نزدیک محبوبیت نسبتا خوبی پیدا کرده است.
سطح چرم شتری معمولا مخملی شکل می باشد و تنوع طرح، رنگ و ضخامت چرم شتری طیف گوناگونی را در بر می گیرددر کل در بین ویژگی ها چرم های طبیعی ذکر شده استثناهایی وجود دارد.
