مراقبت از گوسفندان در زمستان

مهم ترین نکات برای مدیریت و مراقبت از گوسفندان در زمستان

اگر در حال گذراندن اولین سال ورود خود به شغل پرورش گوسفند هستید، حتما پس از تجربه یک دوره به نسبت پر هیاهو در فصل بهار و تابستان و در اواسط فصل پاییز به این فکر افتاده‌اید که حالا چطور باید از گله ای که مدت ها برای رشد آن زحمت کشیده‌اید، در فصل زمستان مراقبت کنید. شروع ریزش برگ‌های درختان و بارش های متداول می‌تواند اندکی برای دامداران کم تجربه دلهره آور باشد.

به جز این دسته افراد تازه کار، متاسفانه طیف بزرگی از دامداران قدیمی نیز درباره نکات مراقبت از گوسفندان در زمستان هم اطلاعات کمی دارند و روش های مدیریت گله را به درستی اجرا نمی کنند.

• اگر قصد خرید مرغ و خروس محلی با بهترین قیمت در تهران را دارید، با ما تماس بگیرید.

البته جالب است بدانید وقتی که صحبت از راحت ترین نوع دام ها برای نگهداری می‌شود، گوسفندان را می‌توان جزو آرام ترین و پرفایده ترین حیوانات به شمار آورد. این نکته برای فصل زمستان نیز صادق است.

به هر حال این حیوانات به دلیل برخورداری از یک پوشش بدنی خوب که به مانند یک عایق عمل می‌کنند می‌توانند سرما را تا حدود قابل توجهی تحمل کنند. همین مسئله سبب شده است که برای مراقبت از گوسفندان در زمستان لازم نباشد کارهای زیادی را انجام دهید بلکه با رعایت یکسری نکات می توانند به خوبی گله خودتان را مدیریت نمایید.

در این بخش چند نکته اساسی درباره همین موضوع وجود دارد که به آنها خواهیم پرداخت. پیشنهاد می کنیم، از آنجایی که این نکات می توانند تاثیرات مثبت زیادی بر روند رشد گله گوسفندان و حتی دیگر دام های زنده شما داشته باشند، حتما دنباله مطلب را مطالعه نمایید.

در سایت بازار گوسفند بخوانید : آخرین تغییرات قیمت گوسفند زنده در سراسر کشور

آیا حیواناتی همچون گوسفند و گاو قادر به تحمل سرما هستند؟

با ورود به سردترین روزهای سال، تلاش دامداران برای اطمینان از مهیا بودن شرایط برای نگهداری از احشام خود آغاز می‌شود. گاو ها، برخلاف گوسفندان که تا حدودی نسبت به دمای محیط حساس هستند، در دمای پایین احساس راحتی بیشتری دارند. گاو فوق العاده پوست سخت و مقاومی دارد به نوعی که در زمستان یک پوشش موی کرکی و عایق تمام بدن این حیوان را برای محافظت از سرما در بر می‌گیرد.

اغلب در این فصل می‌توانید آثار یخ زدگی یا برف را روی پشت گاوها ببینید که حتی ذوب نمی‌شوند. هنگامی که در پاییز دما شروع به کاهش می‌کند، بدن دام شروع به رشد یک پوشش ضخیم تر می‌کند تا آنها را در برابر تغییرات آب و هوایی محافظت کند. طبق مطالعات صورت گرفته در دانشگاه مینه‌سوتا، گاوها با داشتن یک پوشش بدنی ضخیم، می‌توانند به راحتی در دماهای کمتر از 18 درجه نیز رشد داشته باشند.

به جز لایه‌ی پوست، پشم و کرک یکی از دلایلی که حیوانات نشخوارکننده مانند گاو، گوسفند و بز برای آب و هوا سرد مناسب‌تر هستند، داشتن یک دستگاه گوارش خاص می‌باشد. فرایند گوارشی در این حیوانات که در معده چهار قسمتی انجام می‌شود، مقدار زیادی گرما تولید می‌کند. در حقیقت همانطور که شکمبه مواد سلولزی موجود در علوفه را تجزیه می‌کند، میکروب‌های کوچک آن را به صورت بی هوازی هضم کرده و گازی آزاد می‌کند که حیوان را تا حدودی گرم نگه خواهد داشت.

بسیاری از دامداران در آب و هوای سرد، عمداً در بعداز ظهر یا اوایل عصر خوراک بیشتری در اختیار این گونه دام‌ها قرار می‌هند تا به زمان بندی فرایند نشخوار که در ساعات شب و اولیه صبح که دمای هوا در پایین‌ترین حد خود است، توجه داشته باشند.

البته با وجود این فرایندهای زیستی، همانطور که اشاره کردیم مراقبت از حیوانات گله همچنان بر عهده شخص دامدار می‌باشد و این مکانیسم‌ها به معنای هیچگونه سلب مسئولیتی نمی‌باشد. ذخیره سازی مناسب علوفه، مهیا نمودن یک سرپناه مناسب، و تغذیه کافی سه نکته موثر برای مراقبت از گوسفند و گاو در فصل زمستان است.

در خصوص بز نیز باید بگوییم اگرچه برای زندگی در یک محیط ناهموار با طیف وسیعی از دماها از جمله هوای سرد خلق شده‌اند اما باید برای جلوگیری از اتلاف هزنیه و زمان باید این موارد را نیز برای این حیوانات پرسود در نظر بگیریم.

چگونه از گوسفندان در فصل زمستان مراقبت کنیم؟

از جیره غذایی مناسب برای تغذیه این حیوانات استفاده کنید:

شاید با خود فکر کنید که ذکر این نکته چه اهمیتی دارد در حالی که شما همیشه گوسفندان گله را سیر نگه می دارید. خب مطمئنا سیر نگه داشتن گوسفندان نمی‌تواند، دلیل برای تغذیه صحیح این حیوانات تلقی شود. لازم به یاد آوری است که در روزهای فصل زمستان، گوسفندان برای حفظ دمای بدن خود باید غذای مغذی تری دریافت کنند. علاوه بر این مورد، جیره مغذی سبب افزایش رشد پشم در سطح بدن این حیوانات پرفایده شده و همانطور که اشاره کردم پشم می‌تواند سبب حفظ گرمای بدن شود.

توجه داشته باشید که اگر گرما ناشی از هضم غذا و فعالیت های بدنی به اندازه کافی ایجاد نشود، حتی پوشش بدنی نیز نمی تواند گرمای مورد نیاز برای ادامه حیات گوسفندان را تامین کند. این نکته، یعنی مهیا کردن غذای مناسب برای همه دام های زنده صادق است اما اهمیت آن برای گوسفندان دوچندان می باشد.
همیشه از اینکه گوسفندان خود را با یک رژیم غذایی سالم، غنی شده با غلات، یونجه و مکمل های معدنی تغذیه می کنید، اطمینان حاصل نمایید.

استفاده از آب گرم برای نوشیدن گوسفندان:

آب آشامیدنی تمیز و تازه موردی است که گوسفند باید همیشه به آن دسترسی داشته باشد. این نکته در فصل زمستان بسیار مهم تر می شود چونکه اغلب اعضا گله در محیط بسته هستند و امکان آلوده شده آب در نظر گرفته شده برای آنها بسیار بیشتر می‌شود. همچنین به یاد داشته باشید که در فصل سرما، با سرد شدن هوا، دمای آب نیز پایین تر خواهد آمد. ممکن است از منبع حرارتی برای گرم کردن آب مصرفی گوسفندان به خصوص در اوایل صبح استفاده کنید و یا آبخوری را در محل تعبیه نمایید که احتمال یخ زدگی در آنجا کم تر باشد.

اگر در شرایط آب و هوایی سردسیر به کار پرورش گوسفند مشغول هستید، احتمالا متوجه شده اید که دام ها در صورت بروز سرما و یخ زدگی کمتر آب می نوشند.
این مسئله یعنی کم آب نوشیدن گوسنفدان می تواند بر غذا خوردن آنها نیز اثر گذار باشد. اگر در حال پرورش گوسفندان پرواری، گوسفندان آبستن و یا بیماری هستید، بی توجهی به این نکته تبعات نامطلوبی خواهد داشت.

حتما آب مصرفی گله را گرم نگه دارید و یخ ها را تا حد امکان در محل آبخوری از بین ببرید. با وجود در نظر گرفتن منبع حرارتی در محل آبخشور باز هم امکان یخ بستن سطح آب وجود دارد. در صورت بروز این اتفاق ممکن است لازم باشد چندین بار در روز یخ ها را بشکنید.

برخی دامپروران متاسفانه به دلیل ناآگاهی به راحتی به گوسفندان اجازه می‌دهند که در زمستان حتی برف بخورند. بارها با این مسئله رو به رو بوده ایم به خصوص در بخش دامداری سنتی اما توجه داشته باشید که کم ترین ضرر چنین کاری این است که این حیوانات بایستی برای هضم برف در سرمای شدید، انرژی بیشتری را استفاده کنند.

به یخ زدگی در مناطق مختلف جایگاه توجه داشته باشید:

همانطور که باید یخ زندگی سطح آب را از بین ببرید، باید به سایر نقاط جایگاه از جمله نقاط اساسی عبور و مرور نیز توجه داشته باشد. از نمک و ماسه می‌توانید استفاده کنید.
همچنین در صورتی که گوسفندان برای مدتی در فضای باز و بارندگی هستند ، اطمینان حاصل کنید که بر پشم آن یخ زدگی و تجمع برفی ایجاد نشده باشد . اگرچه این یخ ها ذوب خواهند شد، اما باقی ماندن آنها برای مدت طولانی در سطح پوست و پشم ممکن است سبب بیماری شدن گوسفند گردد.

مراقبت از سم گوسفند را جدی بگیرید:

مراقبت از ناحیه سم در بدن گوسفند در تمام طول سال مهم است اما در فصل زمستان اهمیت آن چندان برابر می‌شود. اگر در زمستان سم چینی به درستی انجام نشده باشد، صدمات ناشی از این عامل به خصوص در زمان راه رفتن بر روی قطعات سنگ و یخ بیشتر می شود. اگر می خواهید در دامداری به موفقیت برسید، این نکته را جدی بگیرید.

مراقبت از گوسفندان در زمستان

بدن گوسفندان را خشک نگه دارید:

همانگونه که اشاره کردیم، باید حتما در شرایط نامطلوب جوی سرپناهی مناسب را برای گله خود مهیا کنید. با این حال اگر در طول روز دام های خود را در فضای باز قرار می دهید، انتظار نداشته باشید که در هنگام وقوع طوفان و بارش این حیوانات بدون هر گونه فعالیتی به فضای سربسته جایگاه نگهداری بروند. در چنین مواقعی باید حتما دام های خود را به سمت محیط مناسب هدایت کنید.

پشم گوسفند به حفظ درجه حرارت بدن کمک می کند اما اگر خیس شود باید سریعا در محیط حیوان در محیط گرمی قرار بگیرد. در عین حال برای اینکه جلوگیری از این اتفاق، اصلا توصیه نمی کنیم که گوسفندان را در تمام فصل زمستان در جایگاه سربسته ای حبس کنید. این امر به تهویه و خشک شدن بستر محیط نگهداری از آنها کمک می کند.

نحوه نگهداری از میش ها در فصول سرد سال

به عنوان یک دامدار، اگر در زمستان و فصول سرد از میش های گله خود به درستی مراقبت کنید، در فصل بهار با تولد بره های بیشتر، پاداش خوبی برای زحماتی که متحمل شده‌اید، دریافت خواهید کرد. در این بخش برخی از شیوه‌های مورد نیاز جهت مواظبت از سلامت میش های آبستن و غیر آبستن را به شما عزیزان معرفی خواهیم کرد.

در نظر گرفتن یک جایگاه مناسب برای این حیوانات

همانطور که بارها اشاره کرده‌ایم، یکی از واضح‌ترین نیازهای گوسفندان و به خصوص میش های آبستن، داشتن یک محیط مناسب جهت نگهداری است. این محیط که باید به جز اینکه در فصل زمستان سرپوشیده و همراه با تهویه و دما استاندارد باشد، می بایست فضای کافی برای جلوگیری از ازدحام را نیز داشته باشد. تهویه خوب نقش مهمی در کاهش بیماری های قابل انتقال از طریق هوا را دارد و از تنش های گرمایی پیشگیری می‌کند.

جهت کاهش تلفات بره و حفظ رفاه دام، برای یک میش 60 تا 90 کیلوگرمی به طور میانگین بهتره فضایی بین 1.2 تا 1.4 متر مربع و در طول بارداری 2 تا 2.2 مربع در نظر گرفته شود.

علاوره بر این موارد، فضاهای نگهداری (باکس ها) باید به گونه‌ای جداسازی شوند که امکان تغذیه و تمیز کردن آسان جایگاه مهیا باشد. در ضمن روشنایی آغل از طریق نور مستقیم و کافی می‌بایست انجام شود و همچنین برای دام های بیمار حتما یک محیط جداگانه جهت جلوگیری از انتشار بیماری در گله باید در نظر گرفته شود.

خشک و تمیز بودن کف محیط نگهداری میش ها نیز بسیار مهم است.

بررسی مداوم وضعیت آبستنی میش ها در فصل زمستان

از طریق اسکن و سونوگرافی می‌توان در حدود 70 روز پس از جفت گیری از وضعیت آبستنی میش های گله خود اطمینان حاصل کنید. این عمل به شما این امکان را می‌دهد که میش هایی که چندقلوزا هستند یا اصلا آبستن نشده‌اند را در شرایط بهتری نگهداری کنید و نیازهای تغذیه‌ایی این حیوانات را بهتر تامین نمایید.

چک کردن مداوم نمره وضعیت بدنی میش (body condition score)

پیگیری منظم نمرات وضعیت بدن میش ها (BSC) در طول بارداری این حیوانات یک راه ساده و موثر برای اطمینان یافتن از پیشرفت خوب آنها است. بررسی حداقل ماهانه (BSC) به کاهش تلفات بره کمک می‌کند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد تکنیک ها و روش های نگهداری از میش های آبستن بر روی لینک مشخص شده کلیک نمایید.

نمونه های خون و خوراک مصرفی میش ها را آزمایش کنید

برای داشتن یک فصل زایش خوب در گله خود و کاهش مرگ و میر بره ها، توصیه می‌شود که هم از نمونه های خوراک مصرفی میش و هم از خون این حیوانات به خصوص در فصل زمستان آزمایش گرفته شود. سلامت و ارزش غذایی جیره در طول فصل آبستنی میش ها بسیار مهم است. دامپزشکان می‌توانند از یک گروه نمونه از میش ها حدود یک ماه قبل از زایمان آزمایش بگیرند تا سطح بتا هیدروکسی بوتیرات (BOHB) و اوره آنها را بررسی کنند. (BOHB) بالا می‌تواند نمایانگر این باشد که حیوان در حال مصرف ذخایر انرژی بدن خود است و به جذب انرژی اضافی از طریق خوراک نیازمند است. همچنین سطوح پایین اوره خون نیز نشان دهنده رژیم غذایی کم پروتیئن است. البته این موارد از طریق دامپزشکان به صورت تخصصی تر می‌بایست مورد تجزیه و تحلیل قرار بگیرد.

دوباره تاکید می‌کنیم که به دلیل افزایش سوخت و ساز بدن گوسفند در زمستان تهیه یک جیره غذایی بالانس و کافی از همه نظر برای حفظ سلامت این حیوانات بسیار حائز اهمیت است.

سایر نکات تکمیلی برای مراقبت از گوسفندان در زمستان:

• اگر به شکل سنتی و در ابعاد کوچک به پرورش گوسفند می پردازید و همچنین در منطقه جغرافیایی شما، زمستان به حد زیادی سخت نیست، لازم نیست که یک جایگاه تمام عیار داشته باشید، می توانید برای مراقبت و مدیریت بهتر گله، بادگیر یا سرپناهی مناسب را برای چنین شرایطی آماده کنید . هر چند ما ، دامپروری به شکل سنتی را پیشنهاد نمی کنیم اما چون هزنیه آماده سازی زیرساخت محیط های صنعتی زیاد است، می توانید از چنین راهکاری هایی استفاده نمایید.
•  گوسفند حیوان بسیار حساسی می باشد و در صورت ایجاد شرایط پرتنش، خیلی زود بازدهی مورد نیاز را از دست می‌دهد. به این موضوع را یکبار اشاره کردیم اما باز هم می گوییم که نباید در تمام فصل زمستان، این حیوانات را در میحط سربسته قرار دهید.
•  بستر محیط نگهداری باید همیشه خشک و تمیز باشد. داشتن تهویه خوب و سایر نکاتی که در مقاله ای تحت عنوان شرایط مناسب برای جایگاه نگهداری از دام زنده به آن پرداخته ایم را حتما مد نظر داشته باشید.
•  بهتره که از لامپ های حرارتی برای گرم کردن فضای نگهداری از گوسفندان استفاده نکنید. دلیل این پیشنهاد این است که اساسا چنین لامپ هایی در عین مصرف انرژی زیاد، توانایی تولید گرما مطلوبی ندارد و همچنین احتمال وقوع آتش سوزی را بالا می‌برند.
•  اگر تجهیزات کافی برای تعیین اندازه گیری دمای محیط سربسته دامداری خود ندارید، می توانید از یک ترفند جالب استفاده کنید. این ترفند به این شکل است که اگر خود شما با ورود به چنین محیطی احساس گرما یا سرما کردید احتمالا گوسفندان نیز چنین احساسی دارند. پس ارزیابی دما را جدی بگیرید.
• تهویه عامل بسیار با اهمیت می باشد. این به نوع حیوانی که پرورش می دهید، ارتباط ندارد بلکه باید همواره از وجود تهویه مناسب اطمینان حاصل کنید. وجود دریچه، پنجره و انواع فن ها و هواکش ها برای اینکار الزامی می‌باشد. حیواناتی را که برای مدت طولانی در محیطی بسته نگهداری می کنید، به دلیل انتشار آمونیاک و رطوبت، ممکن است به مشکلات تنفسی و بیماری های دیگر مبتلا شوند. کافی است تنها یک گوسفند بیماری شود تا این بیماری به سایر حیوانات نیز سرایت پیدا کند.
• هنگامی که یک میش، بره ای را در آب و هوای سرد به دنیا می‌آورد. حتما بایستی اقدامات لازم را برای گرم نگهداشتن بره و مادر، قبل و بعد از زایش انجام دهید.

• تهیه شده توسط تیم آموزش دامپروری سایت بازار گوسفند (مرکز خرید دام زنده در تهران)