بیماری اسیدوز در گوسفندان و روش های درمانی اسیدوز

بیماری اسیدوز در گوسفندان :

در این بیماری متابولیک میزان PH در شکمبه گوسفند دچار افت شدیدی می‌شود. افزایش ناگهان میزان دانه و کنسانتره جیره علت ابتلا دام به این بیماری می باشد.

اساسا می توان گفت بیماری اسیدوز گوسفند، نوعی بیماری شایع در واحدهای دامپروری محسوب می شود. برخلاف بسیاری از بیماری ها، عامل به وجود آمدن این عارضه هیچ کدام از باکتری ها، قارچ ها، ویروس ها و … نیستند بلکه مشکل اساسی به نوع تغذیه و جیره در نظر گرفته شده برای این حیوانات مربوط می شود. متاسفانه دامداران زیادی چه با تجربه و چه کم تجربه در مورد نسبت های علوفه مصرفی دام به کنسانتره اطلاعات چندانی ندارند و بدون رعایت دوره سازگاری گله اقدام به استفاده زیاد از غلات و کنسانتره می کنند.

نشانه های این بیماری و راهکارهایی برای مقابله با عارضه اسیدوز در گله های گوسفندان و گاو ها :

از مهم ترین نشانه های این بیماری درد در ناحیه شکم، کم شدن اشتها و میل به غذا خوردن، ضعف و بی حالی، کم تحرکی، افزایش ضربان قلب، اسهال، لنگش و ضعف عمومی بدن دام زنده می‌باشد.

جهت پیشگیری همیشه سعی کنید سطح غلات جیره را در یک میزان معینی قرار دهید. بهتر است که انبار غلات مجتمع دامپروری خود را نزدیک به جایگاه نگهداری دام ها قرار ندهید زیرا در صورت دسترسی دام به این انبار ممکن است گوسفند میزان زیادی دانه مصرف کند که این خود باعث به وجود آمدن این مشکل می‌شود.

برای آن دسته از گوسفندان و حتی گاوهایی که نسبت مصرف کنسانتره در جیره این حیوانات کم بوده ، نمی توان به یکباره این نسبت را بالا برد چراکه دستگاه گوارش گوسفند ، گاو و بز باید کم کم به جیره جدید عادت پیدا کند.

مصرف بیش از حد انواع دانه های غله ای باعث می شود که دستگاه گوارش دام نتواند فرایند هضم طبیعی را به خوبی اجرا کند و باکتری های موجود در شکمبه باعث تولید اسید می شوند و در نتیجه مشکل اسیدوز رخ می‌دهد.

در این بیماری درد شکم به حدی است که گوسفند به شکم خود معمولا لگد خواهد زد. برای درمان می توانید از مکمل های بافری و ویتامین B استفاده کنید .ویتامین B سبب افزایش اشتها در گوسفند می شود. این ویتامین را به سیاهرگ تزریق نمایید.

• با انواع بیماری های دامی در این مطلب آشنا شوید.

راه حل دیگر استفاده از محلول جوش شیرین به همراه آب می باشد که باید به دام خورانده شود. جوش شیرین یا بی‌کربنات سدیم، به دلیل خاصیت قلیایی (بازی) و ضد اسیدی که دارد میزان اسیدی بودن شکمبه را می تواند کاهش دهد.

بیماری اسیدوز ممکن است که با نفخ نیز همراه باشند. برای این مورد نیز می توان از روغن هایی نظیر پارافین ، روغن بادام ، روغن افتاب گردان استفاده کرد . مصرف این نوع روغن ها به رفع نمودن نفخ کمک می‌کند.

به دلیل اینکه یکی از نشانه های این بیماری اسهال است و دام آب زیادی به خاطر اسهال از دست داده است می توان به وسیله تزریق سرم قندی نمکی برای جبران این آب از دست رفته استفاده کرد. ادرار کردن گوسفند بعد از تزریق سرم یکی از نشانه های بازگشت سطح آب به حالت قبلی می باشد .  در این صورت می توانید تزریق را متوقف کنید.

• در مورد نفخ در گوسفندان و روش های درمانی آن چه می دانید؟

از مهم ترین دلایل استفاده از سنگ نمک درکنار خوراک دام افزایش میزان ترشخ بزاق در دام است و به دلیل تاثیر جدی که در کنترل اسیدی شدن شکمبه دارد از بیماری اسیدوز جلوگیری می کند.

برای کاهش میزان بیماری اسیدوز در دام ها باید از مخلوط علوفه و کسانتره استفاده شود.

آیا پرخوری می‌تواند سبب مرگ گوسفندان شود؟

شاید به عنوان دامدار احتمالا بارها شاهد مرگ بره‌ها و گوسفندان خود بوده‌اید که به خاطر خوردن مقدار زیادی غلات اتفاق افتاده است. علت شایع وقوع چنین حادثه‌ای عمدتا به نفخ و اسیدوز شدید در دستگاه گوارش این حیوانات برمی‌گردد.
زمانی که گوسفندان برای مدت طولانی گرسنه باشند و به یکباره یک منبع زیاد از غلات و علوفه در اختیار آنها قرار بگیرد، آنها به دلیل خوش خوراک بودن غلات تمایل بیشتری به خوردن این مواد دارند و به دلیل ایجاد دو عارضه فوق امکان ایجاد خطر برای سلامتی گوسفندان و به خصوص بره‌های جوانی که سیستم گوارشی قوی ندارند به شدت افزایش پیدا می‌کند.

آیا گوسفندان توانایی پرخوری را دارند؟

بله این حیوانات می‌توانند بیشتر از ظرفیت خود خوراک بخورند و تقریبا در تمامی نشخوارکنندگان چنین حالتی پیش می‌آید. معده‌ی 4 قسمتی آنها به گونه‌ای طراحی شده است که بتوانند علوفه را در اندازه‌ای مشخص هضم کنند. دانه‌های روغنی و غلات درصد زیادی کربوهیدرات را در شکمبه گوسفند آزاد کرده و به جای هضم عادی، این ماده به سرعت تخمیر می‌شود. به سبب همین موضوع باکتری های موجود در شکمبه اسید لاکتیک تولید می‌کنند که ترشح آن منجر به ایجاد اسیدوز، کم آبی بدن و نفخ و حتی مرگ نیز خواهد شد.

در کنار علوفه‌هایی مثل کاه و یونجه دامداران برای رساندن درصد بیشتری از مواد مغذی به بدن گوسفندان و بره‌های خود ناگزیر به استفاده از غلات و مکمل‌های مختلف برای افزایش تولید شیر، گوشت و آبستنی بیشتر آنها هستند.

چه نوع غلات بیشتر باعث اسیدوز و نفخ در بدن گوسفندان می‌شود؟

گندم و جو شایع ترین گیاهانی است که مصرف زیادی آن برای گوسفند می‌تواند خطرآفرین باشد. بهتره این دو ماده به صورت خرد شده نه آرد شده مصرف شوند. استفاده از این محصولات غذایی به صورت آسیاب شده می‌تواند احتمال تلفات را افزایش نیز دهد، زیر فرایند آزاد شدن کربوهیدرات را سریعتر می‌کند. اگر هم مشکل به وجود نیاورد، درصد ماده غذایی چندانی از آنها به خاطر عبور سریع از دستگاه گوارش، جذب بدن این حیوانات نخواهد شد.

• درباره دلایل خوراک نخوردن گوسفندان هم اینجا بخوانید.

چطور می‌توان از خطرات ناشی از مصرف غلات در گوسفندان جلوگیری کرد؟

با اضافه کردن تدریجی و طی کردن دوره سازگاری خطرات ناشی از مصرف زیادی غلات به شدت کاهش پیا می‌کند. همچنین با داشتن یک فرمول مناسب جهت تهیه جیره بالانس شده، دیگر شاهد تلفات ناشی از اسیدوز و نفخ در میان گله خود نخواهید بود. در کنار این موارد نیز توصیه می‌کنیم که از پروبیوتیک هم در جیره غذایی این حیوانات استفاده نمایید.

سخن آخر :
در نهایت با توجه به علائم خطرناک بیماری اسیدوز که در بعضی مواقع نیز با مرگ دام و گوسفند همراه می شوید باید میزان تغذیه گوسفندان کنترل شود تا مانع پرخوری و بروز این بیماری خطرناک در گوسفندان گردد

برای اطلاع از خرید گوسفند زنده این لینک را حتما دنبال کنید.