اغلب گله داران و دامپروران با توجه به هزینه‌های به نسبت زیاد و غیرقابل پیش بینی نظیر هزینه نگهداری و تامین خوراک، آب، برق، سوخت و… دچار مشکلاتی در طول پرواربندی خود می‌شوند و همواره سعی می‌کنند به هر شکل ممکن این قبیل هزنیه‌ها را کم کنند. این دسته از دامداران که اغلب به شکل سنتی نیز در این زمینه فعالیت دارند، برای این کار از تجربه‌های غیر علمی و اغلب ناکارآمد استفاده می‌کنند. به دلیل اوضاع نامناسب اقتصادی حال حاضر و مسائل متعددی همچون خشکسالی در این مطلب قصد داریم تا با ارائه راهکارهای عملی و درست، از هدر رفت منابع مالی و نیروی کار شما دامداران گرامی بکاهیم. البته روش‌هایی که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت به معنای عدم رسیدگی درست به گله نیست، بلکه این روش‌ها به اشاره به افزایش بهره وری و صرفه جویی در منابع دارد.
با ما تا انتها همراه باشید تا توضیحات کاملی را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم.
- به خریداران گوسفند زنده در تهران پیشنهاد می‌دهیم، حتما این لینک را دنبال کنند.
چرا دامپروری برای اقتصاد مهم است و چگونه باید منابع را در این حرفه مدیریت کرد؟
دامپروری یک شغل ریشه دار در مناطق روستایی و عشایری است که بسیاری از افراد ساکن در این مناطق به آن مشغول هستند. به طور کلی تولید محصولات پروتئینی با هدف کسب درآمد در این نواحی باعث جلوگیری از مهاجرت مردم از روستاها به شهر می‌شود. شغل دامپروری سبب حفظ روستاها و فرهنگ غنی موجود در این مناطق می شود.
با این حال گاهی اوقات به دلایل اقتصادی مثل تورم، عدم رشد متناسب قیمت با شرایط بازار، افزایش قیمت نهاده‌های دامی، پرورش دام سبک و سنگین در این مناطق نه سودآور نیست بلکه با زیان هم برای مردمان روستاها و عشایرنشینان همراه خواهد بود. در این حالت بسیاری از شغل خود دلسرد شده و به فکر مهاجرت به سمت شهرها و حاشیه نشینی می‌افتند که تبعات اجتماعی و اقتصادی نابسمانی را برای جامعه به وجود می‌آورد.
در چند سال گذشته نیز دقیقا همین اوضاع برای دامداران رقم خورد و دیگر کمتر کسی تمایل به انجام یا حتی توسعه کسب و کار خود داشت.
برای آن دسته از دامدارانی که هنوز امید به بهبود وضعیت دارند و کمکی نیز از مسئولین دریافت نمی‌کنند به نظر می‌رسد که از مناسب ترین شیوه های راهبردی برای عبور از چنین تنگناهای اقتصادی در صنعت دامداری می‌توان به این موضوع اشاره کرد که راهی جز مراجعه به روش‌های مدیریتی هر چه بهتر برای کاهش هزنیه های نگهداری و پروش دام ها وجود ندارد.
معرفی بهترین و کارآمد ترین روش های کاهش دادن هزینه ها در شغل دامداری و دامپروری
مدیریت علمی خوراک مصرف گله:
تامین خوراک اصلی ترین خرج دامداران برای گله محسوب می‌شود. در شرایط اقتصادی کنونی که هزینه نهاده‌های دامی به‌طور مستمر افزایش می‌یابد، بهینه‌سازی تغذیه دام به‌عنوان یکی از مؤثرترین راهکارهای کاهش هزینه‌ها مطرح است. هدف از این فرایند، تأمین نیازهای تغذیه‌ای دام با استفاده از منابع ارزان‌تر، قابل‌دسترس‌تر و در عین حال دارای ارزش غذایی قابل‌قبول است.
استفاده اصولی از خوراک‌های جایگزین مانند تفاله چغندر، سبوس گندم، ملاس، نان خشک بهداشتی و ضایعات میوه‌جات (در صورت رعایت ملاحظات بهداشتی)، می‌تواند ضمن کاهش هزینه‌ها، عملکرد دام را نیز حفظ یا حتی بهبود بخشد. اجرای برنامه دقیق جیره‌نویسی متناسب با سن، وزن و نوع دام، همراه با مشاوره کارشناسی، نقش کلیدی در بهبود ضریب تبدیل خوراک (FCR) دارد. به‌کارگیری این شیوه‌ها نه‌تنها موجب صرفه‌جویی اقتصادی برای دامدار می‌شود، بلکه خطر بروز بیماری‌های تغذیه‌ای را نیز به حداقل می‌رساند و پایداری کسب‌وکار دامپروری را در بلندمدت تضمین می‌کند.
با آنالیز دقیق نیازها دام و مشورت گرفتن از یک متخصص جیره نویس، می‌توانید به خوبی مدیریت این بخش را انجام دهید.
خصوصیات اعضا گله خود را بشناسید:
سعی کنید روزانه چند دقیقه در اوقاتی که گوسفندان، گاوها یا بز های شما در حال استراحت، نشخوار و خوراک خوردن هستند، به دنبال رفتار غیر عادی عادی این حیوانات باشید. تشخیص سریع دام های ضعیفی که گوشه‌گیری می‌کنند و زمان زیادی را در حالت خوابیده و دراز کشیده می‌گذارند باعث کاهش هدر رفت سرمایه و وقت شما به عنوان یک دامدار موفق خواهد شد.
در هوای گرم بهتره برای ساعاتی گله را در بیرون نگهداری کنید:
در شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب بهتره جهت خشک شدن بستر جایگاه و تهویه بهتر، مدتی گوسفندان را در بهاربند نگهداری کنید. البته توجه داشته باشید که فضای بهاربند باید دارای سایبان مناسبی باشد.
با استفاده از ظرفیت چراگاه هایی که در اختیار دارید، تا حدودی هزنیه‌های تامین خوراک را کاهش دهید:
اگر مرتع مناسبی دارید یا می‌توانید مراتعی را اجاره کنید، بهتر پس از مشورت با متخصص جیره نویس از این ظرفیت استفاده نمایید. البته هنگامی که گله را به چرا می‌برید باید خیلی بیشتر مراقب گوسفندان و بزهای خود باشید چرا که خطر سرقت و حمله حیوانات درنده به شدت افزایش پیدا می‌کند.
با استفاده از یک برنامه چرخشی منظم برای مراتع نیز خطر نابودی پوشش گیاهی چراگاه ها نیز از بین می‌رود. در ضمن انگل زدایی گله نیز در حالت بیشتر حائز اهمیت می‌شود.
تنها لوازم ضروری و مورد استفاده را خریداری نمایید:
خیلی اوقات دامدارانی که قصد ورود به این شغل را دارند، پیش از شروع کسب و کار خود بسیاری از تجهیزات یک دامداری مدرن و بزرگ را تهیه می‌کنند و به اندازه و ظرفیت گله خود توجه ندارند. بهتره به صورت تدریجی این اقلام و ابزارآلات را خریداری نمایید و بودجه خود را بیشتر صرف تهیه نژادهای خوب و خوراک مغذی کنید.
گله خود را با استفاده از میش های چندقلوزا گسترش دهید:
بهترین و ارزان ترین راه برای گسترش تعداد اعضای گله، نگهداری و پرورش میش های چندقلوزا است. انتخاب و خریداری نژادهایی مانند رومانوف یا افشاری اصلاح ژنتیکی شده در طول چند سال، شما را به هدفی که دارید می‌رساند. البته اگر قصد گسترش گله خود را دارید، تا حد امکان سعی کنید، گله یکسانی را از لحاظ ژنتیکی نگهداری کنید.
مدیریت بهداشت گله در راستای کاهش هزینه‌های دامپزشکی:
هزینه‌های درمان بیماری دامی ، اغلب چندین برابر هزینه پیشگیری است. از همین‌رو، مدیریت بهداشت گله باید به‌عنوان یک راهبرد اقتصادی تلقی شود، نه صرفاً یک الزام بهداشتی. دامداری‌هایی که برنامه واکسیناسیون منظم، ضدعفونی دوره‌ای جایگاه، کنترل ورود و خروج دام، و قرنطینه اصولی دام جدید را رعایت می‌کنند، به‌طور میانگین تا 40٪ هزینه‌های دامپزشکی کمتری نسبت به دامداری‌های غیراستاندارد دارند
. همچنین پایش مستمر علائم اولیه بیماری (مانند کاهش اشتها، افت دما، تغییر رفتار یا رنگ مخاط‌ها) و آموزش کارگران دامداری برای تشخیص سریع این علائم، نقش مهمی در کاهش تلفات و مصرف بی‌رویه دارو ایفا می‌کند. استفاده از دفترچه سلامت دام، همکاری دائمی با یک دامپزشک آشنا به منطقه و ثبت سابقه واکسیناسیون و بیماری‌ها، ابزارهای مدیریتی مهمی هستند که در بلندمدت موجب صرفه‌جویی مالی چشمگیر و افزایش بهره‌وری گله می‌شوند. در واقع، سلامت دام، سرمایه‌گذاری است نه هزینه.
کاهش هزینه‌های سربار با مدیریت هوشمند تاسیسات و مصرف انرژی:
یکی از مهم‌ترین راهکارهای کاهش هزینه‌های پنهان در دامپروری، مدیریت تاسیسات، تجهیزات و انرژی مصرفی است؛ حوزه‌ای که اغلب نادیده گرفته می‌شود، اما تأثیر مستقیمی بر سود نهایی دارد. استفاده از سیستم‌های نور طبیعی، تهویه غیرمکانیکی و سقف‌های عایق‌شده در سالن‌ها می‌تواند مصرف برق را تا 30٪ کاهش دهد. همچنین نگهداری منظم تجهیزات نظیر پمپ‌ها، آب‌خنک‌کن‌ها، سیستم‌های شیردوشی و وسایل گرمایشی–سرمایشی، از استهلاک زودرس و هزینه‌های ناگهانی جلوگیری می‌کند. پیشنهاد می‌شود دامداران با نصب کنتورهای فرعی برق و آب برای هر بخش دامداری، تحلیل دقیق‌تری از مصرف واقعی داشته باشند تا از نشت انرژی یا استفاده غیربهینه جلوگیری شود.
به‌کارگیری منابع انرژی جایگزین مانند صفحه‌های خورشیدی یا سیستم‌های بازیافت آب شست‌وشو نیز در مناطق آفتابی یا خشک ایران، گامی عملی برای کاهش هزینه‌های بلندمدت محسوب می‌شود. این موارد، به‌جای هزینه‌بر بودن، سرمایه‌گذاری‌های هوشمند برای پایداری و سوددهی بلندمدت در شرایط اقتصادی متلاطم هستند.
برخی دیگر از بهترین روش‌ها برای کاهش هزنیه های دامپروری عبارتند از:
- سعی کنید اطلاعات خود را در مورد روش های نوین و صنعتی دامداری افزایش دهید و از این روش ها در شغل خود استفاده کنید. برای اینکار می توانید از مقالات آموزشی، افراد با تجربه و کتاب های موجود در این زمینه استفاده نمایید.
- در مورد سلامت دام بیاموزید و کارهایی مانند آمپول زدن، چیدن پشم گوسفند، کمک به تولد بره را حتما را یاد بگیرد.
- حتما گوسفندانی را که به نظر بی حال می رسند و تمایل چندانی برای علوفه خوردن ندارند شناسایی کرده و برای درمان آنها اقدام کنید.
- می توانید با برخی از میوه فروش ها صحبت کنید تا میوه هایی نظیر کاهو، ذرت، شلغم، سیب، کدو تنبل، کلم، کرفس هایی را که قصد دور ریختن شان را دارند به شما بدهند. البته در این مورد باید به این نکته توجه داشته باشید که نباید به هیچ وجه از میوهای فاسد استفاده کنید.
- آب تمیز و تازه تهیه کرده و در دسترس گله خود قرار دهید، آب ارزان ترین و با ارزش ترین منبع غذایی است که باید همواره از آن استفاده کنید. در زمستان از آب یخ زده و در تابستان از آب گرم استفاده نکنید زیرا باعث بیماری و بی حالی گوسفندان و دام هایتان می شود.
- همواره سعی کنید در فصول بهار ، تابستان و حتی الامکان پاییز گوسفندان خود را در کوه و صحرا بچرانید تا هزینه های مربوط به خوراک دام کاهش یابد.
- حتما با استفاده از یک برنامه گوسفندان گله خود را واکسینه کنید و از دکتر دامپزشک مشورت بخواهید تا خسارت تلفات گوسفندان به شما وارد نشود .
فواید استفاده از یک برنامه غذایی صحیح برای گوسفندان چیست؟
- بهبود تولید مثل
- کاهش مبتلا شدن به انواع بیماری ها
- افزایش سطح سلامت دام
- کاهش هزنیه های درمانیافزایش میزان باروری
- ازبین رفتن گنده خواری
- بهبود روند تولید شیر
- وزن گیری بیشتر بره پرواری
- با برنامه صحیح واکسیناسیون دام زنده در این مطلب آشنا شوید.
شاید ساختن یک مجتمع دامپروری و دامداری مناسب و درجه یک چندین سال طول بکشد و برای آن شما مجبور باشید زحمات طولانی را تحمل کنید اما یقین داشته باشید که بعد از طی این مراحل می توانید نتیجه کار خود را از طریق سود بسیار مناسبی که کسب خواهید کرد، مشاهده نمایید.
بهتر است گله خود را به چندین بخش مجزا تقسیم بندی کنید این کار به شما کمک خواهد کرد تا با تمرکز بیشتری نیازهای هر گروه را معین کنید و برای آن برنامه ریزی نمایید. علاوه بر این مدیریت شما نیز برای متعادل نمودن روند رشد و تولید محصولات بهبود می بخشند
برای تعیین نمودن برنامه خود همچنین می توانید از نرم افزارهایی مانند اکسل و یا دفاتر برنامه ریزی نیز استفاده کنید.
برای شروع دامداری بهتر است از میش هایی که بره دارند استفاده کنید.
مورد بعد برای رسیدن سود خوب داشتن یک تیم و همکاران متخصص و متعد می باشد. مسلما شما نمی توانید تمامی کارها را به تنهایی خودتان انجام دهید چون شغل دامپروری، حرفه ای بدون تعطیلی و پر زحمت می باشد پس حتما سعی کنید تیمی دلسوز برای خود تهیه کنید.
کسانی که از دام های مولد بره های خود را برای کار دامپروری می گیرند می تواند مدیریت های مالی بهتری را هم برای کار خود داشته باشند.
همچنین یکی دیگر از روش های کاهش هزنیه دامپروری اجاره نمودن زمین هایی مرغوب جهت کشت گیاهانی نظیر یونجه و جو می باشد، از آنجایی که تهیه خوراک مغذی، گران می باشد می توانید از این روش برای تهیه بخش بزرگی از جیره دام های خود استفاده نمایید.
اگر با مشکل کپک زدگی و فساد در انبار ذخیره سازی خود مواجه هستید حتما برای حل این مشکل راه حلی را بیابید. ادامه دار شدن این مسئله به بی تردید به برشکستگی شما منجر خواهد شد.
در هنگام خوراک دهی نباید علوفه ها را بر روی زمین بریزید، بهتر است قبل ورود گوسفندان به جایگاه آخور ها را پر کرده تا از ازدحام این حیوانات در هنگام خوراک دهی کاسته شود.
یک نکته اساسی برای کاهش و مدیریت هرچه بهتر هزنیه ها:
برای مدیریت هرچه بهتر هزنیه ها توصیه می‌شود تعداد و وزن گوسفندان خود را بالاتر ببرید. این مورد به خصوص در گله های داشتی بیشتر صدق می‌کند به این دلیل که هر چه گوسفند جثه بزرگتری داشته باشد، شیر، گوشت، پشم بیشتر تولید می‌کند و بره های بزرگتری را نیز به دنیا می‌آورد. اصولا پرورش تعداد بیشتر گوسفند در سرشکن نمودن هزنیه ها موثر است مثلا برای نگهداری پانصد راس گوسفند سبک همان تعداد چوپان لازم است که برای نگهداری پانصد راس گوسفند سنگین به این شخص نیازمند هستند.
مشکلات غیر قابل پیش بینی در کار دامپروری
اگر به تازگی وارد کسب و کار پرورش دام زنده شده‌اید شاید به دلیل اینکه تجربه کمی در این زمینه دارید با نوسانات مختلف قیمتی مثل گران شدن نهاده‌های دامی یا دیگر مشکلات اقتصادی مختلف درگیر شوید و خسارات‌های مالی نیز متحمل شوید. به این دسته از دامداران باید بگوییم که تنها با گران شدن مقطعی نهاده‌های دامی و هزنیه های نگهداری به فکر جمع نمودن کسب و کار خود نیافتید بلکه به فکر پیدا کردن راه های مدیریتی بهتر برای ادامه کار خود با راندمان بیشتر باشند، چون به هرحال بعد مدتی بعد از افزایش هزنیه‌های کار پرورشی، قیمت دام یا محصولات لبنی نیز در بازار افزایش پیدا می کند و تا حدودی این هزنیه‌ها را جبران می‌کند و علاوه بر آن شما با به کارگیری روش‌های نوین دامپروی می‌توانید مخارج کسب و کار خود را نیز هر چه بهتر کنترل نمایید.
سخن آخر
- در تمام جهان همیشه متخصصان مربوط به امور دامی در کشور ها مشغول پیدا کردن روش هایی برای بهینه کردن هرچه بیشتر فرایند توسعه دامپروری ها هستند و روزبه روز از متدها و روش های گوناگون برای دست یابی به این هدف استفاده می کنند. سعی کنید با مطالعه و افزایش آگاهی، این روش ها را بیاموزید و آنها را به کار بگیرید.
- علاوه بر استفاده از شیوه‌های مطرح شده در این مطلب، اگر به تازگی وارد شغل دامپروری شده‌اید حتما از افراد با تجربه بخواهید تا به شما کمک کنند و برای انتخاب بره و گوسفندان از نژادهای گوسفندان ایرانی سعی کنید، بهترین نژاد را از لحاظ سازگاری با محیط و اقلیم خود انتخاب نمایید.
تهیه شده توسط بازار گوسفند عرضه کننده بهترین قیمت گوسفند زنده
