به طور قطع تغذیه اصولی با استفاده از مواد مغذی و سالم از مهم ترین عواملی است که هر دامدار باید به آن بسیار توجه داشته باشد. همچنین کسانی به اقدام نگهداری گاو شیری می‌کنند در کنار استفاده از انواع خوراک باید به کسب دانش کافی نیز در مورد تغذیه گاو شیری آن هم به صورت مناسب و اصولی بپردازد. رعایت کردن این موارد حتما راندمان کاری و سوددهی را در این صنعت بسیار افزایش خواهد داد.
در این مطلب سعی می کنیم مهم ترین روش های تغذیه گاو شیری را شرح دهیم. پس با ما همراه باشید.
یکی از پر دغدغه ترین مسائل در زمینه دامداری و دامپروری استفاده از ترکیبی غذایی است که بتواند نیازهای اساسی دام ها از جمله نیاز به انرژی ، پروتئین ، مواد معدنی و ویتامین ها را تامین کند و نرخ رشد دام را افزایش دهد.
ساخت چنین ترکیبی گاهی بسیار پیچیده و مشکل می‌شود و نیازمند استفاده از منابع مطالعاتی و تجربه زیادی نیز می باشد تا بتوان به دستوری برای رسیدن به این تغذیه مطلوب رسید.
- در مورد تغذیه صحیح گوسفندان شیری و داشتی در این لینک بیشتر بخوانید.
مهم ترین مواد معدنی و ویتامین های مورد نیاز برای گاوهای شیری کدام اند؟
از مهم ترین مواد معدنی کلسیم، فسفر، سلنیوم و آهن و از ویتامین های حیاتی و لازم برای گاوهای شیری می توان به ویتامین های A , D , E اشاره کرد. علاوه بر این مواد وجود مقادیر کافی انرژی نیز در جیره برای این حیوانات بسیار مهم تلقی می‌شود.
همه این مواد مغذی ذکر شده بر اساس عوامل مختلفی مانند: نیازهای روزانه گاو، نوع نژاد، مقدار شیردهی روزانه، وزن و سن دام متغییر است.
قسمت مهمی از مواد مغذی ذکر شده صرف انجام درست وظایف فیزیولوژیک لازم گاو ها جهت تولید شیر می‌شود.
گوساله های تازه به دنیا آمده باید با حداقل 10 درصد وزن خود با آغوز سیر کرد. از آنجایی که گوساله تازه متولد شده قادر به مکیدن شیر نیست بهتر است شیر آغوز را در ظرفی ریخته و گوساله را به این طریق شیر دهید.
در ترکیب تغذیه ای گوساله و گاوها می توان از مواد خوراکی نظیر سبوس گندم، سویا، کلزا، نمک، ذرت، یونجه، مکلمل های معدنی و جو استفاده کرد.
دستگاه گوارش گاو های شیری به خصوص شکمبه این حیوانات به دلیل گنجایش زیادی که دارند ، یکی از خصوصیات بارز برای استفاده کافی از علوفه مغذی محسوب می شود. در گاوهای بالغ در حدود 85 درصد از کل میزان دستگاه گوارش را شکمبه و نگاری تشکیل می دهد.
بررسی مناسب و اصولی ترکیبات جیره گاوها شیری بسیار حائز اهمیت است به طوریکه سبب مدیریت بهتر هزینه و قیمت علوفه مورد استفاده ، کسب مقدار مواد مغذی لازم برای دام ها و در دسترس بودن راحت می شود.
بخش بندی خوراک از نظر مواد مغذی:
تنوع غذاهایی که معمولا به طور طبیعی توسط دام‌ها مصرف می‌شوند خیلی زیاد است و اگر دخالت‌هایی که به وسیله انسان در آنها به عمل می‌آید و به ایجاد خوراک های جدید منجر می‌شود را نیز منظور نماییم این مقدار خیلی هم زیادتر می‌شود، بنابراین خوراک ها را از جنبه‌های گوناگون و به راه‌های مختلف می‌توان تقسیم بندی کرد. هدف اصلی از تقسیم بندی خوراک گاو بررسی و شناخت ویژگی‌های مواد خوراکی و تاثیر آن ها بر روی حیوانات می‌باشد. به همین دلیل در این بخش انواع مواد خوراکی در تغذیه گاو را به 4 بخش کلی طبقه بندی کرده‌ایم.
- خوراک های انرژی زا
- خوراک های پروتئینی
- خوراک های علوفه‌ای
- مواد افزودنی
- در سایت بازار گوسفند بخوانید: نحوه واکسیناسیون دام
نقش ریز مغذی ها در تغذیه گاو شیری
ریز مغذی ها نقش مهمی در زنجیره غذایی گاو شیری دارند اگرچه مصرف آنها در مقایسه با سایر مواد غذایی کم تر است اما فواید بسیار مهمی در افزایش میزان تولید محصولات دامی در گاو های شیری البته به صورت طولانی مدت بر عهده خواهند داشت به این صورت که شما نمی توانید سریعا پاسخ مثبتی در اثر مصرف ریز مغذی ها در جیره غذایی گاو های شیری خود بگیرید.
مواد معدنی و دیگر مواد مغذی باید به گونه مصرف و آنالیز شود که بعد از جذب شدن آنها در بدن گاو سبب افزایش تولید شیر شود. به دلیل اینکه درصدی از مواد مغذی جذب شده توسط گاوها هر روز از طرق مختلف از بدن آنها دفع می شود باید دامدار به طور مداوم نسبت به تامین این مواد به وسیله نوع علوفه مصرفی اقدام کند. علاوه بر تولید شیر، دامدار باید به فکر جنین و آبستنی گاوهای خود نیز باشد.
عوامل موثر در تامین مواد مغذی برای تغذیه گاوهای شیری
- در دسترس بودن این مواد غذایی
- تعیین میزان احتیاجات گاوها در طول سال به این مواد
- موارد مربوط به صرفه اقتصادی و هزنیه های تهیه نهاده های دامی
اهمیت جیره نویسی درست برای تغذیه گاو شیری :
نوشتن جیره و برنامه غذایی اصولی کاری دشوار و تخصصی است که باید توسط افراد خبره این حوزه انجام شود. اگر دانش کافی را در مورد جیره نوسی ندارید، توصیه می شود تا حد امکان سعی نکنید این برنامه را خودتان تهیه کنید. با داشتن برنامه غذایی کامل و با استفاده از جیره های متعادل و متنوع این نیاز گاوهای شیری بر طرف خواهد شد.
برخی از مهم ترین نکات تغذیه ای گاوهای شیری که باید رعایت شوند عبارتند از :
تغذیه گاو شیری پربازده تنها با علوفه امکان پذیر نیست، در چنین خوراکی اصلا منابع معدنی و ویتامینی به اندازه کافی وجود دارد. میزان خوراک گاو شیری را اصلا نمی‌توان با یک فرمول خاص مشخص کرد چراکه شرایط گله‌ها با یکدیگر تفاوت هایی دارند. حتی در فرمول نویسی جیره باید به هر فصل از سال نیز توجه داشته باشید.
گاوها باید حداقل در روز به اندازه 4 درصد وزن خود ماده خشک مصرف کنند.
طراحی آخور ها باید به شکلی باشد که وضعیت سر گاو ها را به سمت پایین نگه داشته باشد.
حتما از آب تمیز استفاده کنید و فاصله آب خوری تا جایگاه نگهداری دام ها نباید زیاد باشد.
انبار یا سیلو نگهداری علوفه نباید در محل مرطوب باشد.
در کستانتره مصرفی باید مقادیری چربی وجود داشته باشد .از مهم ترین مشخصه کاهش این مقدار در جیره مصرفی کم شدن انرژی گاوها، پایین آمدن نرخ باروری و آبستنی، کاهش میزان شیردهی روزانه، کم شدن چربی شیر و افت وزن دام می شود که باید حتما به این نکته توجه داشت و با استفاده از مکمل های چربی این مشکل را بر طرف کرد. میران چربی مفید نیز حدود 5 درصد است.
وجود چربی علاوه بر فواید ذکر شده باعث جلوگیری از خارج شدن درصدی از جیره که می تواند به صورت گرده و غبار در بیاید و از بین رود، شود.
جهت خرید خروس سیاه در تهران کلیک کنید.
خوراک یا جیره‌ای که بخش مهم آن از پروتئین تشکیل شده چه ویژگی دارد؟
خوراک‌هایی که بیش از 20 درصد از وزن آنها را پروتئین خام تشکیل دهد در گروه خوراک های پروتئینی طبقه بندی می‌شوند. از آنجایی که خوراک های پروتئینی معمولا گران تر از خوراک های انرژی زا هستند، مصرف آنها به مقدار کافی و جلوگیری از مصرف بی رویه آنها از نظر اقتصادی اهمیت دارد. خوراک های یا مکمل های پروتئینی را می‌توان به چند قسمت تقسیم نمود.
- پروتئین های گیاهی
- پروتئین های جانوری
- مواد نیتروژن دار غیر پروتئینی
- پروتئین تک سلولی
چگونگی هضم خوراک و علوفه مصرفی:
معده نشخوارکنندگان به دلیل مکانسیم خاصی که دارد به راحتی قادر به هضم غذا و علوفه مصرفی این حیوانات می باشد. گاوها علاوه بر هضم علوفه تازه و خشک توانایی هضم انواع مختلف غلات و دانه ها را نیز دارند. ترشح آنزیم های مختلف و وجود میکروارگانسیم های نگاری و شکمبه به هضم هر چه بهتر این مواد کمک می‌کنند.
تغذیه گاو آبستن
از آنجایی که در مدت آبستنی گاو نیازهای غذایی این حیوانات دچار تغییراتی می‌شود، توصیه می‌کنیم که از جیره نویس خود بخواهید برنامه غذایی مختصص این مرحله را برای شما تهیه کنند.
اینکه گاوهای آبستن یا باردار به چه میزان و چه نوع خوراکی نیازمند هستند، بیشتر به سن و نژاد آنها بستگی دارد.
همچنین به دلیل آبستن بودن به طور میانگین آنها بیشتر باید مواد مغذی مختلفی همچون ویتامین، پروتئین و انرژی دریافت کنند. تا زمانی که در یک گله گاو شیری به مسائل تغذیه‌ای، بهداشتی و رفاه دام اهمیت داده شود، انتظار سودآوری و عملکرد بهینه از گله را می‌توانید داشته باشید.
اقلام مورد استفاده در جیره غذایی گاوهای آبستن
یونجه:
یونجه یکی از اصلی‌ترین اجزاء تشکیل دهنده رژیم غذایی گاوها در مراحل مختلف شیردهی و آبستن محسوب می‌شود. یک راس گاو به طور متوسط مقداری بین 9 تا 13 کیلوگرم یونجه باکیفیت را می‌تواند بخورد. اگر گاوهای آبستن گله به چراگاه دسترسی ندارند، باید برای دام مخصوصاً در اواخر بارداری دسترسی به علوفه‌هایی مثل یونجه حتما وجود داشته باشد. در خصوص اندازه یونجه مصرفی در جیره و تغذیه گاو شیری و گوشتی باید حداقل 12 سانتی متر باشد. مقیاس کم‌تر از این مقدار مشکلاتی در فرایند نشخوار و تولید بزاق مثل اسیدوز ایجاد خواهد کرد.
غلات:
گاو های آبستن برای رفع نیازهای غذایی و انرژی خود و جنین گوساله در حال رشد، به مصرف غلات فراوانی نیاز دارند. غلات را بهتره به صورت خرد شده یا تبدیل به کنجاله در جیره استفاده کرد. جو، ذرت و گندم پرمصرف ترین غلات در خوراک گاوهای آبستن محسوب می‌شوند.
مکمل‌ها:
استفاده از مکمل‌ها سبب اطمینان یافتن از دریافت هر چه کامل‌تر مواد غذایی برای گاو آبستن می‌شود. به جز مکمل‌های معدنی و ویتامینی می‌توانید از سویا، پودر ماهی، کنجاله تخم پنبه، تفاله چغندر قند و سیلاژ استفاده کرد.
جیره های غذایی نامناسب باعث بروز مشکلاتی مانند موارد زیر می شود:
- کاهش تولید
- عدم باروری
- برگشتگی شیردان
- کاهش مقاومت در برابر بیماری ها
برای اینکه این مشکلات به وجود نیاید بهترین راه بالا بردن دانش در زمینه صنعت گاوداری است. با آشنایی هر چه بیشتر دامپروران با این صنعت و مدیریت صحیح حتما راندمان و بازدهی چندین برابر گذشته خواهد شد.
آب مصرفی گاوداری خود را همیشه از لحاظ کیفیت و سلامتی بررسی کنید. گاوهای شیرده حدود 80 تا 140 لیتر آب روزانه مصرف می کند. علاوه بر عاری بودن آب از هر آلودگی میکروبی خاصی باید درصد مواد معدنی و همچنین اسیدی بودن این مایع حیاتی بررسی شود. زیرا اسیدی بودن آب باعث خسارات مختلفی مانند موارد زیر خواهد شد:
- کاهش تولید شیر
- شیوع بیماری های عفونی
- کاهش درصد باروری
- و غیره
مقدار مصرف یونجه برای گاو (یک گاو چقدر یونجه می‌خورد؟)
همانطور که می‌دانید گاوها جزو حیوانات نشخوارکننده محسوب می‌شوند و عنصر اصلی رژیم غذایی این حیوانات از علوفه تشکیل می‌شود. یونجه یکی از بهترین و مغذی‌ترین گیاهان برای تغذیه گاو است که در فصل زمستان به دلیل عدم رشد و کمیاب شدن، باید به صورت خشک شده در اختیار این حیوانات قرار بگیرد.
تولید شیر و کیفیت محصولات گوشتی گاو خیلی به نوع و میزان یونجه‌ای بستگی دارد که گاوها می‌توانند از آن بخورند.
البته در این خصوص عوامل دیگری مثل وزن گاو، کیفیت یونجه و مرحله تولید دام (آبستنی، دوران شیردهی و غیره) دخیل هستند. خیلی ساده است که یک گاو آبستن وزن بالا بیشتر از یک گاو سبک یونجه مصرف کند.
با این حال چند قانون سرانگشتی برای تخمین مصرف خوراک روزانه گاوها بر اساس ماده خشک وجود دارد که قصد داریم بیشتر در رابطه با آن صحبت کنیم.
البته قبل از ارائه این مبحث بهتره بدانید که هنگامی که کیفیت علوفه پایین است و گاوها شیرده نیستند 1.8 درصد و گاوهای شیرده معادل 2 درصد از وزن خود را می‌توانند ماده خشک مصرف کنند. و زمانی که کیفیت علوفه متوسط باشد، گاوهای غیر شیرده حدود 2 تا 2.1 درصد و گاوهای شیرده حدود 2.3 درصد از وزن خود را ماده خشک می‌توانند مصرف کنند.
در همین رابطه برای ساده‌تر شدن بحث، می‌توان گفت به طور متوسط یک گاو حدود 2 درصد از وزن خود را در روزن یونجه مصرف می‌کند.
توجه داشته باشید که این مقادیر بر اساس ماده خشک مطرح می‌شود و به این موضوع اشاره دارد که علوفه مصرفی گاو ها حاوی رطوبت نیست. اما از آنجایی که حذف تمام رطوبت یونجه قبل از غذا دادن به گاو ها غیر ممکن است، باید کمی دقیق تر این مقدار را حساب کنید. در واقع یونجه حدود 90 درصد ماده خشک دارد و باقی آن رطوبت است. مورد دیگر برای ذخیره سازی علوفه این است که یونجه‌ای که گاوداران قصد ذخیره سازی آن را برای زمستان را دارند باید کمی بیشتر از نیاز گله خود باشد، چرا که در طول زمان ذخیره سازی مقادیری از آن یونجه ممکن است دچار فساد و کپک زدگی شود.
چرا محاسبه یونجه مصرفی برای گاو های گله مهم است؟
تخمین مقدار علوفه‌ای که گاو های یک گله می‌خورند به منظور پیش بینی نیاز آنها در فصل زمستان بسیار حائز اهمیت است. از آنجایی که یونجه باکیفیت درصد زیادی از مواد مغذی مورد نیاز گاوها مثل پروتئین، مواد معدنی، ویتامین های این حیوانات را تامین می‌کند، نباید در مقدار آن در جیره کم و کاستی ایجاد شود.
تهیه شده توسط مجموعه بازار گوسفند (عرضه کننده بهترین قیمت گوسفند زنده در تهران)
