آیا همه گاوها شاخ دارند؟

بررسی شاخ دار بودن یا نبودن نژادهای مختلف گاو

برای دوستداران طبیعت و حیوانات هیچ چیز به مانند دیدن منظره‌ای زیبا از یک چراگاه باشکوه و سرسبز نیست که در آن یک گله گاو در حال خوردن باشند. خیلی از ما بارها در در حالی که داریم از یک جاده زیبا عبور می‌کنیم چنین گله‌هایی را مشاهده کرده‌ایم. با اینکه از دیدن چنین صحنه‌هایی لذت می‌بریم اما در پس زمینه ذهن برخی ما انسان سوالات مختلف به وجود می‌آید. سوالاتی که شاید تا به حال از اصلا به آنها فکر هم نکرده باشیم. در میان این پرسش های ناخواسته شاید یکی از اصلی ترین آنها این باشد که آیا تمامی گاو ها دارای شاخ هستند یا خیر؟

در این مطلب از سایت بازار گوسفند به این سوال پاسخ خواهیم داد و نگاهی عمیق تر به دنیای گاو های شاخدار و شاید هم بدون شاخ می‌اندازیم. با ما همراه باشید.

آیا هر نوع گاوی شاخ دارد؟

پاسخ به این سوال جواب قطعی ندارد به این دلیل که با اینکه در اکثر نژادهای گاو شاخ دیده می‌شود اما در معدود نژادهای هر دو جنس نر و ماده یا یکی از آنها فاقد شاخ هستند.
به طور کلی گاو های نر و ماده می‌توانند شاخ داشته باشند. اما همه گاو های شیری یا گوشتی شاخ ندارند. حتی در برخی نژادهای شاخ دار هم ممکن است یک گوساله بدون شاخ متولد شود و هرگز شاخ آن رشد نکند.

در برخی از واحدهای نگهداری و پرورش گاو، شاخ گاو های جوان تر به دلیل جلوگیری از آسیب رساند به خود یا سایر اعضای گله، بریده یا جدا می‌کنند.
با اینکه مردم عادی تفاوت بین گاوها را نمی‌دانند اما جالب است بدانید که در یک گله نوع های مختلفی از گاو وجود دارد که در دسته تلیسه، گوساله نر، گاو ماده و گاو بالغ نر طبقه بندی می‌شوند. بسیاری از ما تمامی آنها را گاو می‌نامیم و تفاوتی میان آنها قائل نمی‌شویم.

درباره شاخ گوسفندان هم یک مقاله کامل داریم که پیشنهاد می‌کنیم حتما سری به این مطلب هم بزنید.

آیا شاخ تمامی گاو ها رشد دائمی دارند؟

شاخ در تمامی نژادهای گاو به طور بالقوه می‌تواند رشد داشته باشد مگر اینکه به طور خاص جلوی آن گرفته شود.
اندازه و شکل شاخ گاو بسیار متفاوت است و در برخی از نژادهای گاوی آنقدر کوچک هستند که به سختی متوجه آنها می‌شوید. با این حال در برخی نژادهای معروف شاخ های بزرگی دیده می‌شوند که حتی بیش از دو برابر پنهای سر گاو طول دارند.

چرا برخی گاو ها شاخ دارند و برخی نه؟

دو دلیل در رابطه با این موضوع وجود دارد. در حالی که شاخ، بخشی طبیعی و بارزی از بدن حیوانات هستند و می‌توانند بسیار بزرگ و غیر عادی باشند اما شاخ‌های این حیوانات برای مقوله پرورش و استفاده های که به صورت سنتی مردم از آنها در کشاورزی می‌کنند، دردسر ساز هستند. گاو ها با شاخ های خود می‌تواند به دیگر گاو ها یا حتی مردم آسیب برسانند. به همین خاطر اکثر گاوداران تمایل دارند از همان دوران کوچکی شاخ این حیوانات را بردارند.
همین موضوع امروزه سبب شده است که با پیشرفت های ژنتیکی گسترده، محققان با استفاده از اصلاحات ژنتیکی سعی کنند که اصلاً گاوها بدون شاخ متولد شوند.

تولد گاو بدون شاخ با انتخاب گاو های نر بی شاخ و تلاقی آنها با گاوهای ماده خاص، حاصل می‌شود. در نتیجه این کار، شانس زیادی برای تولد گوساله ها بدون شاخ ایجاد می‌شود.
اصلی ترین فایده شاخ برای گاو ها این است که از آن به عنوان یک ابزار محافظت کننده در برابر شکارچیان استفاده می‌کنند. با این حال برخی معتقدند که شاخ ها به تنظیم دمای بدن حیوان کمک می‌کند و برخی دیگر هم بر این باورند که شاخ وسیله برای کمک به فرایند هضم غذا در بدن گاو ها هستند.

آیا فقط گاو های نر شاخ دار هستند؟

این تصور غلط است که بین عموم رایج شده که فقط گاو های نر شاخ دار هستند و گاو های ماده فاقد شاخ می‌باشند. در کل نر یا ماده بودن گاو، تعیین کننده شاخ دار بودن آن دام نیست.

آیا گاوها هنگام تولد شاخ دارند؟

اگر گاو از نژاد یا نوعی باشد که به طور طبیعی شاخ دار است، گوساله آن با شاخ به دنیا نمی‌آید. در خصوص این مورد به این فکر کنید که اگر جنین گاو از همان ابتدا شاخ داشته باشد، چقدر فرایند زایش آن برای گاو مادر دردناک خواهد بود. معمولا شاخ گاو در حدود سه ماهگی گوساله شروع به رشد می‌کند و ممکن است چندین سال طول بکشد که به اندازه کامل خود برسد.

چگونه می‌توان فهمید که گوساله شاخ دارد؟

از نظر ژنتیکی، تشخیص این حالت احتمالاً بستگی به والدین جنین و گوساله دارد. تلاش برای داشتن گوساله‌های بدون شاخ برای گاودارانی که تمایلی به داشتن گاوهای شاخ دار ندارند، بسیار مهم است. اساسا ژن مربوط به شاخ در گاوهای شاخدار مغلوب است و می‌تواند در صورت تلقیج با ژن غالبی که گاو بدون شاخ ایجاد می‌کند، نادیده گرفته شود. البته این فرایند اصلاح نژاد بسیار علمی است و با بررسی و معاینات دقیق باید انجام شود.

اگر این امکان را نداشتید، هنگامی که گوساله متولد شد، یک معاینه دقیق به شما نشان خواهد داد که آیا گوساله شاخ دارد یا نه. گوساله های شاخ دار با دو برجستگی کوچک روی سرشان متولد می‌شوند. این بخش ها در سه ماه آینده زندگی به جمجمه گوساله می‌پیوندند و سپس به شاخ تبدیل می‌شوند.

چرا شاخ گاو برداشته می‌شود؟

همانطور که گفتیم گاوهای شاخدار اغلب باعث صدمه به دیگران می‌شوند. کم درد ترین راه برای از بین بردن شاخ گاو، حذف جوانه های شاخ در زمانی می‌باشد که گوساله هنوز جوان است. کندن شاخ گاو بعد از این دوران، با درد و خطر بیشتری برای گاو همراه خواهد شد.
گاوها حیوانات بزرگ جثه‌ای هستند و آنهایی که شاخ هم داشته باشند به مانند این است که دو سلاح قوی به سرشان متصل شده باشد. آنها اغلب قصد آسیب رساندن را ندارند، اما ممکن است حتی به طور تصادفی گاوهای دیگر یا دامداران با شاخ های خود کبود یا زخمی کنند.
از مزایای مهم دیگر این عمل این است که تعداد بیشتری گاو بدون شاخ را می‌توان در یک گاوداری جای داد.

مضرات برداشتن شاخ

احتمالاً بزرگترین عیب برای برداشتن شاخ گاو بی دفاع ماندن حیوان است. بله، گاوها بزرگ هستند، اما به طور طبیعی تهاجمی نیستند. بدون شاخ، گاوها و گوساله ها راهی برای دفع شکارچیان ندارند.

یکی دیگر از مشکلات داشتن شاخ برای گاو این است که برای کارهایی مثل سم چینی یا معاینه که باید گاو در یک محیط کوچک محصور شود، ممکن است آسیب ببیند. همچنین شاخ در اثر برخورد با اجسام بشکند و خونریزی کند که احتمالا عفونت هم در بدن گاو ایجاد می‌شود.

آیا از بین بردن شاخ برای این حیوان اهلی دردناک است؟

بله، کندن شاخ گاو دردناک است. شاخ زدایی زمانی انجام می شود که شاخ گاو به طور کامل رشد کرده و به اسکلت پیوند خورده باشد. به همین دلیل پیشنهاد می‌شود این کار را در زمانی که گوساله هنوز جوان تر است، انجام شود. البته گزنیه‌ی دیگری هم در رابطه با خطر شاخ داشتن گاو ها وجود دارد و آن هم این است که نوک شاخ ها را بتراشید تا کند شوند یا سعی کنید آنها را پایین بیاورید.

اگر در شغل گاوداری فعالیت می‌کنید بهتره از طریق نکات مطرح شده در مقاله رفتار شناسی گاو ها با خصوصیات این حیوانات خاص آشنایی کاملی پیدا کنید.

5 نژاد گاوی که فاقد شاخ هستند

نژاد گاو آنگوس:

آنگوس یکی از معروف ترین گاوهای گوشتی جهان است. پراکندگی این نژاد از اسکاتلند سرچشمه می‌گیرد و همواره جزو محبوب‌ترین نژادها هستند. این شاخ فاقد شاخ به خاطر پوشش بدنی سیاه، اندام ضخیم و گوشت عالی مورد توجه بسیاری از گاوداران به خصوص در آمریکا قرار دارد.

نژاد گاو Red Poll

رد پل یک گاو دو منظوره است که قادر به تولید شیر و گوشت مناسب است. این نژاد همچنین زایش خوبی دارد و بدون شاخ است.

نژاد گاو ماری گری (Murray Grey)، (Belted Galloway) و (Lowline Cattle) نیز فاقد شاخ هستند.

در این سایت بخوانید: زمان مناسب قطع شیر گوساله

نتیجه گیری
همان گونه که خواندید، تعیین اینکه گاوها شاخ دارند یا بدون شاخ هستند، کمی پیچیده تر از آن چیزی است که مردم تصور می‌کنند. در کل برخی گاوها به طور طبیعی شاخ دارند، برخی ندارند و در بعضی دیگر نیز خود گاوداران شاخ این حیوانات را می‌برند.

جهت خرید گوسفند زنده درجه یک در تهران با ما تماس بگیرید.